ASİTLER , BAZLAR VE TUZLAR

Asitlerin Genel Özellikleri

• Tatları ekşidir.
• Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
• Yakıcı- parçalayıcı tahriş edici özelliktedir.
• Suda çözündüklerinde ortama H+ iyonu verir.
• H+ İyon sayısı > OH- iyon sayısı
• Bazlarla nötrleşme tepkimeleri vererek tuz ve su oluşturur.

Siyah üzüm → Tartarik Asit
Limon → Sitrik Asit
Elma → Malik Asit
Sirke → Asetik Asit
Portakal Mandalina → Askorbik Asit
Yoğurt → Laktik Asit
Aspirin → Asetil salisilik Asit
Karınca Salgısı→Formik asit
Tereyağı→Bütirik asit

Bazların Genel Özellikleri

• Tatları acıdır.
• Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
• Ele kayganlık hissi verir.
• Suda çözündüklerinde ortama OH- iyonu verir.
• OH- İyon sayısı > H+ sayısı
• Asitlerle nötrleşme tepkimeleri vererek tuz ve su oluşturur.

Sabun → C17H35COONa                       Deterjan → C12H25OSO3Na
Çamaşır Suyu → NaCIO                      Çamaşır Sodası → Na2CO3
Sönmüş Kireç → Ca (OH)2                   Kireç Taşı → CaCO3
Lavabo Açıcı → NaOH (sudkostik) → KOH (potaskostik)
Yemek Sodası → NaHCO3                           Cam Temizleme Suyu → NH3
Bozuk Balık, Pis Kokular → (CH3)3N (trimetilamin)

ASİTLER VE BAZLARDA pH ve pOH KAVRAMI

pH →  [OH⁺] iyon derişimi gücünü gösterir.

pOH →  [OH^-] iyon derişim gücünü gösterir.

pH + pOH= 14

H⁺ +  [OH⁺] → Ph = 7 Nötr Çözelti

H⁺ >  [OH⁺] → Ph < 7 Asidik Çözelti

H⁺ <  [OH⁺] →  Ph > 7 Bazik Çözelti

ASİTLERİN KUVVETLİLİĞİ

KUVVETLİ ASİTLER

H₂SO₄
HNO₃
HCI

• Suda yüzde yüz iyonlaşır.
• Kuvvetli Asitler suda çözünme denklemi tek yönlü ok ile gösterilir.

ZAYIF ASİTLER

CH₃COOH
HCOOH
HF → Cam asidi
H₂CO₃ → Kola asidi HCN
HNO₂
H₃PO₄

• Suda kısmen iyonlaşır.
• Zayıf Asitler suda çözünme denklemleri çift ok ile gösterilir.

BAZLARIN KUVVETLİLİĞİ

KUVVETLİ BAZLAR

NaOH
KOH
LiOH
Mg(OH)₂

• Suda yüzde yüz iyonlaşır
• Suda çözünme denklemi tek yönlü ok ile gösterilir

ZAYIF BAZLAR

NH₃: Amonyak
C₆H₅NH₂: Anilin

• Suda kısmen iyonlaşır
• Suda çözünme denklemi çift ok ile gösterilir.

İNORGANİK ASİTLER (SUDA ÇÖZÜNME DENKLEMLERİ)

HNO3 (s) →…………………………..→Nitrik Asit (Kezzap)
H2SO4 (s) → …………………………→Sülfürik Asit (Zaç Yağı)
HCI (s)→  …………………………..→Hidroklorik Asit (Tuz Ruhu)
H3PO4 (s) →…………………………..-->Fosforik Asit
H2CO3 (s)  → ………………………..→Karbonik Asit
HNO2 (s)  →……………………………..-->Nitröz Asit
HCN (s)→…………………………… →Hidrosiyanik Asit
HCIO→……………………………-->Hipokloröz Asit

ORGANİK ASİTLERİN SUDA ÇÖZÜNMELERİ

CH3 COOH → ……………………………………..
  Asetik Asit
 Sirke Asidi
  Etanoik Asit
HCOOH → …………………………………..
  Formik Asit
  Metanoik Asit

ASİTLERİN TESİR DEĞERLİĞİ → Ortama verdikleri H+ sayısıdır.

HCL      1

H₂SO₄     2

H₃PO₄     3

CH₃COOH   1

BAZLAR SUDA ÇÖZÜNME DENKLEMLERİ

NaOH (k) → …………………………………..
KOH (k) → …………………………………..
Ca(OH)₂ (k) → ………………………………..
NH₃ + H₂O →…………………………………

UYARI: Yapısında H olmasına rağmen baz karakterli?
BAZLARIN TESİR DEĞERLİĞİ: Ortama verdikleri OH- sayısıdır.

ASİDİK OKSİT

• Ametallerin oksijenli bileşiğidir.

                  Örnek: CO₂ – SO₂ – SO₃ – NO₂ – N₂O₅→ Asidik oksitler

• Asitlerle tepkime vermez.
• Bazlarla tepkime verir.
• Su ile tepkime verir (Asit çözeltileri oluşur).
• Yapılarında H yoktur.

Örnek:

BAZ İLE       

CO2 + 2NaOH → ……….. + H2O

SU İLE          

CO2 (g) + H2O (s) → ……….. (suda) (Karbonik Asit, Gazlı İçecek)
SO2  (g) + H2O (s) → …………. (suda) (Sülfüröz Asit)
SO3   (g) + H2O (s) →………….. (suda) (Sülfürik Asit)
N2O5 (g) + H2O (s) →…………… (suda) (Nitrik Asit)
3NO2+ H2O (s) → …………… (suda) + NO (g)
CO2, SO2, N2O5 → Asit arihidritide denir.

BAZİK OKSİT

• Bazlarla tepkime vermez.
• Asitlerle tepkime verir.
• Suyla tepkime verir → Bazik çözelti oluşur.
• Yapılarında OH- iyonu yok.
• Bazlarla tepkime vermez.
• Metallerin oksijenli bileşiğidir.

                    Örnek: Na₂O, Li₂O, MgO, CaO …..

ASİTLE      

Na₂O + 2HCI → ………..…………+ H₂O
CaO + H₂SO₄ → ………………….. + H₂O
Fe₂O₃ + HCI → ………….. + 3H₂O (s) (Pas ve tuz ruhu )

BAZLA        

CaO + H₂O → ………………. + ısı
Sönmemiş Kireç     Sönmüş Kireç
Na₂O + H₂O → ………………….

NÖTR OKSİT

• Ametallerin oksijence fakir bileşiğidir.
• Örnek: N₂O, CO, NO
• Suyla tepkime vermez.
• Asitle tepkime vermez.
• Bazla tepkime vermez.
• Sadece yanma tepkimesi verir. CO + ½ O₂ → CO₂

AMFOTER OKSİT

• Asitlerle tepkime verir.
• Bazlarla tepkime verir.
• Suyla tepkime vermez.
• Amfoter metallerin oksijenli bileşiğidir.
• Örnek: ZnO, Al₂O₃, PbO, SnO, PbO

ASİT İLE BAZLA

 ZnO + 2HCI → ZnCI₂ + H₂O

Al₂O₃ + 6NaOH → 2Na₃AlO₃ + 3H₂O

İNDİKATÖRLER

İndikatörler: zayıf asit veya baz özelliği gösteren renkli maddeler olup, renkleri ortamın pH’ına göre değişiklik gösteren organik boyalardır.

Zn: Çinko  Cr: Krom  Sn: Kalay  Pb: Kurşun  Al: Alüminyum

KARBONATLI BİLEŞİK + ASİT → TUZ + SU+ CO2 (g)

• MgCO₃ + 2HCI → MgCl₂ + H₂O + CO₂


• CaCO₃  + H₂SO₄ → CaSO₄ + CO₂ + H₂O

ASİT- BAZ TEPKİMELERİ (TUZLAR)

Kimyasal Tepkimelerde

NÖTRLEŞME: ASİT + BAZ → TUZ + SU

• H₂SO₄ (suda) + Ca(OH)₂ (suda) →

• HCI (suda)      + NaOH (suda)       → NaCI (suda) + H₂O

    Doğadan, kaya tuzlarından deniz suyu tuzlu göl sularının buharlaştırılmasından elde edilir.

UYARI:   HCI(g) + NH₃(g)→ NH₄CI + ISI
                  Asit        Baz                Tuz

• Asit- Baz tepkimesidir.
• Nötrleşme tepkimesi değildir.
• Su yok!!!!