Maria Gaetana Agnesi
1718 ve 1799 arası yaşamış İtalyan matematikçi ve felsefeci Maria Gaestana Agnesi diferansiyel hesaplara ilişkin çalışmaları ile tanınmaktadır. Babasının da matematik profesörü olması onun matematiğe olan tutkusunu küçük yaşlara taşımıştır. Babasının henüz küçük yaşlarda parlak zekasını ve dil yeteneğini keşfetmesiyle Maria Gaestana’nın temel bilimler okumasına karar vermiştir. Latince, Fransızca ve Almanca dillerini öğrendiği gibi eski Yunan Medeniyetine ait dilleri de öğrenmiştir. Matematiğe dair olmasa da kadınların yüksek öğretime olan haklarını savunduğu ilk makalesi yayınlandığında henüz 9 yaşındaydı.
Yıllar geçtikçe babasının temsilcisi olarak görünen Maria 1750’de babasının hastalanması üzerine Bologna Üniversitesi’nde matematik kürsüne geçmiştir. Maria Gaetana Agnesi doğa bilimleri ve felsefe ile çok yakından ilgilenmiş 1738’de Felsefe Önermeleri adlı bir yapıtta çalışmalarını toplamıştır. Yaptığı çalışmalar babası sağ iken arkadaşları ile paylaşılır görüşleri ile tekrar gözden geçirilirdi. Daha sonraları 1748 yılında yazdığı dönemin kraliçesine adadığı “Analitiche ad Uso della Gioventu Italiana” adlı yapıtı ile o dönemde meşhur oldu. Kitap o kadar ilgi gördü ki o dönemde Cambridge Üniversitesindeki profesörler eseri İtalyanca’dan İngilizceye çevirebilmek için İtalyanca öğrendiler.
Maria Gaetana Agnesi kitabındaki çalışmalar analitik geometride çığır açıcı olarak nitelendirdi. Özellikle Pierre de Fermat’ın hayatı boyunca çalıştığı “Versiera” olarak adlandırılan üçüncü dereceden eğrilerin çözümlerini incelemesi matematik dünyasında önemli bir dönüm noktası olarak görüldü. Fakat ilginç olan bir nokta da şu ki çevirmenler Versiera kelimesini İtalyancadan İngilizceye çevirirken bu kelimeyi “cadı” olarak çevirmiş ve uzun yıllar literatürde “Agnesi eğrisinin cadısı olarak” kullanılmıştır. Halbuki daha sonraları “Ters Sinüs Eğrisi” olarak bilinen bu özel türden eğriler belirli bir özel aralıktaki analitik fonksiyon türünden başka birşey değildi.
Dünyanın en eski üniversitelerinden biri olarak kabul edilen Bologna Üniversitesindeki matematik kürsüsüne babasının ölümünden sonra atanması matematik dünyasındaki bir ilke imza atmasına neden oldu. Öyle ki o döneme kadar hiçbir üniversitenin matematik bölümü başkanı bir kadın değildi. Agnesi tarihteki ilk kadın profesör olarak yerini almış oldu.
Fakat felsefe ve matematik çalışması onu derin bir iç çöküntüsüne özellikle babasını kaybetmesi ile yalnızlığa sürükledi. Babası öldükten kısa bir süre sonra kendini matematik ve felsefeden soyutlayıp hayır ve din işlerine verdi. 9 Ocak 1799’da da Milano’daki bir manastırda öldü.
***https://www.muhendisbeyinler.net
***https://www.lokmanbas.net/
***http://www.filozof.net/
