èYazarlar okuyuculara bilgi verme, onları düşündürme, yenilikleri açıklamayı amaçlamış; metnin yapısı, dili ve anlatımı vb. unsurlar bu amaçlara göre belirlenmiştir.
èEserlerde genel anlamda Anadolu ve Anadolu insanı konu edilmiştir.
èGünlük konuşma dili ve halk söyleyişleri kullanılmış; yabancı sözcüklere fazla yer verilmemiştir.
è Daha fazla okura ulaşmak amacıyla metinlerinde açık ve sade bir dilin kullanılmıştır.
èSanatçılar, edebi bakımdan güçlü bir anlatıma ulaşmayı amaçlamışlardır.
è Metinlerinde, batılılaşmanın fikrî alt yapısı hazırlanırken yanlış batılılaşmaya da karşı durulmuştur.
èDeneme türü bu dönemde edebiyatımıza girmiştir.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE DENEME
è Deneme türü bu dönemde edebiyatımıza girmiştir.
è Günlük konuşma dilinin düşünce diline dönüştürülmesi çabası hâkimdir.
è Geniş halk yığınlarınca kolayca ve rahatlıkla okunabilmesi sağlanmıştır.
NURULLAH ATAÇ (1898–1957)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Karalama Defteri, Günlerin Getirdiği, Sözden Söze, Okuruma Mektuplar, Diyelim, Ararken, Prospero ile Caliban, Söz Arasında
AHMET HAMDİ TANPINAR (1901-1962)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Beş Şehir, Yaşadığım Gibi
SUUT KEMAL YETKİN (1903-1980)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Edebiyat Konuşmaları, Edebiyat Üzerine Denemeler, Günlerin Götürdüğü, Düşün Payı, Yokuşa Doğru, Şiir Üzerine Düşünceler
SABAHATTİN EYÜBOĞLU (1908 - 1973)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Mavi ve Kara, Sanat Üzerine Denemeler, Söz Sanatları, Mavi I-II
VEDAT GÜNYOL (1911 – 2004)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Orman Işırsa, Daldan Dala, Bilinç Yolunda, Güler Yüzlü Ciddilik, Gün Doğarken, Dünden Bugüne, Gün Ola Harman Ola
OKTAY AKBAL (1923- 2015)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Konumuz Edebiyat, Dost Kitapları, Yaşasın Edebiyat, Temmuz Serçesi, Önce Şiir Vardı, Geçmişin İçinden, Bir de Simit Ağacı Olsaydı
MEHMET KAPLAN (1915-1986)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Kültür ve Dil, Nesillerin Ruhu, Büyük Türkiye Rüyası
SALAH BİRSEL (1919-1999)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Şiirin İlkeleri, Kurutulmuş Felsefe Bahçesi, Şiir ve Cinayet, Sen Beni Sev, Amerikalı Tolstoy, Halley Kimi Kurtarır, Asansör, Nezleli Karga, Kediler, Paf ve Puf, Gece Mavisi, Hafiyeler Önde Gider, Gandhi ya da Hint Kirazının Gölgesinde, Yapıştırma Bıyık, Bir Zavallı Sarı At, Şişedeki Zenci, Boğaziçi Şıngır Mıngır, Kahveler Kitabı, İstanbul-Paris, Sergüzeşt-i Nono Bey ve Elmas Boğaziçi, Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu, Kendimle Konuşmalar, Seyirci Sahneye Çıkıyor
HÜSEYİN CEMİL MERİÇ (1916-1987)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Bu Ülke, Mağaradakiler, Umrandan Uygarlığa, Kırk Ambar, Bir Dünyanın Eşiğinde
NİHAT SAMİ BANARLI (1907-1974)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Yahya Kemal Yaşarken, Türkçenin Sırları
NERMİ UYGUR (1925 – 2005)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Bir Deneme Bir Tutam Deyiş,Tadı Damağımda ,Bunalımdan Yaşama Kültürü, Başka Sevgisi, Salkımlar, Dipten Gelen, Denemeli Denemesiz, İçimin Sesi, Eşekler İkindiler Yetişimler
ENİS BATUR (1952-)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Başkalaşımlar, Bir Varmış Bir Okmuş: Sözümona Düzmece Bir Wilhelm Tell Hikâyesi, Plati-Bir Ada Denemesi, Mekik, Mumya Köpek, Geronimo'nun Ölümü, Yolcu, Issız Dönme Dolap, Kum Saatından Harfler: Sokulgan Okur İçin İçbükeyler, Bekçi
BİLGE KARASU (1930-1995)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Ne Kitapsız Ne Kedisiz, Narla İncire Gazel
HİLMİ YAVUZ (1936-…)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Kültür Üzerine, Roman Kavramı ve Türk Romanı, Yazın Üzerine, İstanbul Yazıları, Sözün Gücü, Yüzler ve İzler, Kara Güneş, Budalalığın Keşfi
REFİK HALİT KARAY (1888-1965)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Bir Avuç Saçma ,Bir İçim Su, ilk Adım, Uç Nesil Uç Hayat, Makyajlı Kadın, Tanrıya Şikâyet
FALİH RIFKI ATAY (1894-1971)
è DENEME TÜRÜNDE ESERLERİ Eski Saat ,Niçin Kurtulmak, Çile, İnanç, Pazar Konuşmaları, Kurtuluş
