Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimim inceleyen bilim dalıdır.
Popülasyon: Belirli sınırlar içinde yaşamakta olan, aynı türe ait canlı topluluğuna denir.
Komünite: Belirli bir alanda bulunan popülasyonların oluşturduğu topluluktur.
Ekosistem: Belli bir alanda canlı ve cansız çevrenin oluşturduğu bütündür.
Biyosfer: Canlıların havada, karada ve suda oluşturduğu kabul edilen canlı tabakadır.
Habitat: Bir popülasyonun yaşadığı yerin adresidir.
Ekolojik niş: Bireyin kendini ve çevresini etkileyen yaşam biçimi, yaptığı faaliyetlerdir.
Biyotop: Canlıların üzerinde yaşadığı ve hayatın devamı için gerekli kaynakları bulunduran bölgelere denir.
Ekoton: koşulları birbirinden farklı olan komüniteler arasındaki geçiş bölgesidir.
Baskın tür: Komünite içinde sayı ve faaliyet bakımından göze çarpan türlerdir.
Süksesyon: Komünite içerisinde çevre şartlarının değişmesine paralel olarak baskın türlerin de değişmesi olayıdır. Biokütle: Bir canlının herhangi bir zamanda sahip olduğu toplam ağırlığıdır.
Flora: Belli bir bölgede yaşayan bitki toplulukları Fauna: Bir bölgede yaşamını sürdüren hayvan topluluklarıdır.
Ekosistem Canlı Ögeler
ÜRETİCİLER:
Fotosentez yapabilen yeşil bitkiler ile bazı mikroorganizmalardır.
Bitkiler topraktan mineral ve su, havadan karbondioksit alır, güneş enerjisini kullanarak fotosentez yapar.
Bir dizi reaksiyonu içeren fotosentez süreci sonunda yeşil bitkiler besin maddesi üretmektedir. Buna göre bitkiler, inorganik maddeleri organik maddelere dönüştürmektedir.
TÜKETİCİLER:
Besin üretme özelliğine sahip olmayan canlılardır.
Bunlar da birincil, ikincil ve üçüncül tüketiciler olmak üzere sınıflandırılmaktadır.
Birincil tüketiciler, bitki yiyerek beslenir. Ot obur olarak da bilinen bu canlıların bazıları çekirge, tavşan, geyik ve zebradır.
Tüketicilerin bir kısmı da hayvanlarla beslenir. İkincil tüketici ya da etçil olarak adlandırılan bu hayvanların başlıcaları kurbağa, yılan, aslan, tilki ve kartaldır.
Bitkiler ve hayvanlarla diğer bir deyimle her tür besin maddesiyle beslenen canlılar ise hepçil ya da üçüncül tüketici olarak adlandırılır. Tavuk, ayı ve insan bu grupta yer almaktadır.
AYRIŞTIRICILAR:
Ölü organizmalar ile bunların atıklarını parçalayan mikroorganizmalardır. Bu canlılar, organik maddeleri ayrıştırarak bunları, bitkilerin tekrar kullanabileceği forma dönüştürür.
BESİN ZİNCİRİ:
Her ekosistemde fotosentez yapabilen ve besin maddesi üreten üreticiler bulunmaktadır. Bu üreticiler, canlıların beslenme ilişkisindeki birinci basamağı oluşturmaktadır. Üretici olan bitkilerle beslenen otçullar beslenme ilişkisindeki bir üst basamağı meydana getirmektedir. Etçiller ise otçulların üzerindeki basamakta yer almaktadır. Buna göre ekosistemde üreticiden tüketiciye doğru bir zincir oluşmaktadır ki buna besin zinciri denir. Bu besin zincirinde bitki olmazsa diğer canlıların hiçbiri olmaz. Tavşan, keçi ve fare olmazsa bir üst basamaktaki canlılar yaşayamaz. Buna göre besin zincirinin herhangi bir halkası zarar görürse bundan zincirdeki diğer canlılar da etkilenir.
ENERJİ AKIŞI:
Güneş, ekosistemlerin tek enerji kaynağıdır.
Yeryüzüne gelen güneş enerjisinin büyük bir kısmı üreticiler tarafından tutulmakta, fotosentez yolu ile enerjiye çevrilmektedir.
Otçullar, bitkilerden aldıkları enerjiyi bünyelerine alarak yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için kullanır.
Etçiller de otçulların bünyelerinde depo ettikleri enerjiyi onları avlayarak kendi bünyelerine alır. Bu enerji yaşamsal faaliyetler için kullanır.
Ekosistemlerde enerjinin önemli bir kısmı ayrıştırıcılar tarafından kullanılır. Örneğin; bir otlakta bulunan bitkilerdeki enerjinin sadece % 10’u otlayan hayvanlar tarafından, geri kalan kısmı ayrıştırıcılar tarafından alınır.
BESİN PİRAMİDİ:
Piramidin tabanında yer alan üretici grubun yani ot topluluklarının 1000 kilo/kalorilik enerji depoladığını varsayalım.
Bu durumda bu bitkileri yiyen birincil tüketici çekirgeler, bu enerjinin %10’unu yani 100 kilo/kalorisini alır.
Çekirgeleri yiyen ikincil tüketici fareler ise bu enerjinin %10’unu yani 10 kilo/kalorisini alır.
Fareleri tüketen üçüncül tüketiciye ise bu durumda 1 kilo/kalorilik enerji kalır.
