DÜNYA GÜCÜ OSMANLI DEVLETİ 1453-1600
II. MEHMET 1451-1481
İSTANBUL’UN FETHİ
DİNİ NEDENLER
- Hz. Muhammed’in hadisi
- İstanbul’un Ortodoksluğun dini merkezi olması
- İslamiyet’in egemenlik sahasını genişletme isteği
SİYASİ SEBEPLER
- Bizans’ın Avrupalı devletleri, Osmanlı’ya karşı kışkırtması
- Bizans’ın Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü engellemesi
- Bizans’ın Osmanlı’daki taht kavgalarına müdahale etmesi
- Bizans’ın Osmanlı’ya muhalif devletlerle iş birliği yapması
- Bizans’ın Osmanlı Devleti’ne karşı Anadolu beyliklerini kışkırtması
EKONOMİK NEDENLER
- İstanbul’un önemli ticaret merkezi olması
- İstanbul’un uluslararası ticaret yolları üzerinde olması
- Osmanlı Devleti’nin ticaret ve vergi gelirlerini arttırma isteği
JEOPOLİTİK NEDENLER
- İstanbul’un Asya ile Avrupa arasında bir köprü olması
- Bizans’ın dönemin en önemli geçit noktası olan Boğazlara sahip olması
İSTANBUL’UN FETHİNİ ZORLAŞTIRAN NEDENLER
- Grejuve denilen Rum Ateşi’nin bulunması
- İstanbul’un güçlü surlarının bulunması
- Bizans’a dışardan yardım gelmesi
- Şehrin yarımada şeklinde olması
İSTANBUL’UN FETHİ İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR
- Rumeli Hisarı yapılarak denizden gelecek yardım engellenmeye çalışıldı.
- Şahi adı verilen toplar döktürüldü
- Balkanlardan gelecek yardımı engellemek için Silivri ve Vize kaleleri alındı
- 400 gemiden oluşan donanma yapıldı
- Karamanoğulları üzerine sefer yaparak anlaşma sağlandı
- Balkan devletleriyle anlaşma yapıldı
- Mora’dan yardım gelmesini engellemek için Mora’ya akın yapıldı
BİZANS’IN KUŞATMAYA KARŞI ALDIĞI ÖNLEMLER
- Haliç’in girişine zincir çekildi
- Katolik ve Ortodoks kiliselerini birleştirmeye çalıştı
- Surları güçlendirdi
- Avrupalı devletlerden yardım istedi
- Grejuva denilen Rum Ateşi’ni hazırladı
- 29 Mayıs 1453 tarihinde İstanbul’un fethi başarı ile tamamlandı
İSTANBUL’UN FETHİNİN SONUÇLARI
TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
- Osmanlı’nın toprak bütünlüğü sağlandı
- İstanbul başkent oldu
- Osmanlı’nın siyasi itibarı arttı
- İmparator devlet özelliği kazanır
- Boğazların yönetimi Osmanlı Devleti’ne geçti
- Ticaret yollarının kontrolü Osmanlı’ya geçer, vergi gelirleri artar
- Ayasofya, cami yapılır
DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
- Bizans yıkıldı
- Rönesans hareketinin başlamasında etkili oldu
- Coğrafi keşif sürecini hızlandırdı
- Avrupa’da feodal düzenin yıkılması hızlandı
- Orta Çağ kapandı Yeni Çağ açıldı
Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’u fethettikten sonra;
- Ortodoks halkına din ve vicdan özgürlüğü verdi
- Gennodius’u Fener Rum Patrikhanes’ne, Ovakimi Ermenilerin başına atayarak Hristiyan birliğinin oluşmasını engellemeye çalıştı
Ortodoks kilisesinin varlığını korumasına izin vermekle;
* Hristiyanlara hoşgörülü davranıldığını ortaya koydu
* Ortodoks kilisesinin hareketlerini kontrol etmek istedi
* Haçlı ittifakının oluşmasını engelledi
* Ortodoks Rum halkının desteğini almayı amaçlamıştır
BATIDAKİ GELİŞMELER
- Belgrat hariç Sırbistan’ın tamını aldı
- Mora alındı
- Eflak, Bosna-Hersek,Boğdan ve Arnavutluk alındı
KARADENİZDEKİ GELİŞMELER
- Amasra alındı
- Sinop alındı
- Trabzon alındı
- Kırım alındı
ANADOLUDAKİ GELİŞMELER
- Karamanoğulları ile mücadele edildi.
- Erzincan yakınlarında Akkoyunlu Uzun Hasan ile Otlukbeli savaşı yapıldı.
AKDENİZDE GELİŞMELER
- Mora, Limni, Midilli, Semadirek, Eğriboz, Taşöz Kefalonya alındı.
İtalya Seferi
- Fatihin son seferi Otronto seferidir. Kızılema’yı hedeflemiştir.
- Gedik Ahmet Paşa’yı görevlendirmiştir.
DİĞER GELİŞMELER
- Kardeş katli uygulamasını yasallaştırdı.
- Yönetimde kul sistemi (Devşirme) etkili oldu.
- Divanı Hümayun başkanlığına sadrazam getirdi.
- Topkapı Sarayı’nı inşa ettirdi.
- Bellini ve Ali Kuşçu’yu İstanbul’a getirdi.
- Sahnıseman Medresesi’ni yaptırdı.
- Fatih Kanunnamesi /Kanunname-i Ali Osman’ı oluşturdu.
- Sancağa çıkma usulünü sürekli hale getirdi.
II. BAYEZİT 1481-1512
Bayezit , Amasya’ya Cem Sultan ise Konya’ya sancağa gönderilmiştir.
Cem Sultan Olayı
- Cem Sultan, kardeşi II. Bayezid ile giriştikleri taht kavgasında yenildi
- Cem Sultan, Memlükler ve Karamanoğulları tarafından desteklendi.
- Cem Sultan önce Karamanoğullarına sonra Memlükler’e sığındı ardından Rodos şövalyeleri ve Papa’ya geçti.
- Papa, Cem Sultan’ı 10 yıl boyunca tuttu.
- Cem Sultan olayı, bir iç sorun iken dış sorun haline geldi.
- Yükselme döneminde duraklama olarak değerlendirilir.
- II. Bayezid döneminin durgun geçmesine neden oldu.
MEMLÜKLER: Tunus hükümdarının araya girmesiyle savaş sona erdi.
KARAMANOĞULLARI: Cem Sultan’a destek verdiği için bu devlete son verdi.
VENEDİK: Burak Reis öncülüğünde Modon ve Koron alındı.
LEHİSTAN: Kili ve Akkerman kaleleri alındı. Karadeniz’in ticaret akışında Osmanlı gücü arttı.
İRAN: Şah İsmail, Şiiliği Anadolu’da yaymak için propaganda faaliyetinde bulundu ve Şah Kulu İsyanı ortaya çıktı. İsyanı oğlu Yavuz Sultan Selim bastırdı ve babasını tahttan indirip tahta geçti.
- İspanya’da Hristiyanların baskısı altında kalan Yahudi ve Müslüman halkı Anadolu’ya getirerek İzmir ve Selanik’e yerleştirdi (1492)
YAVUZ SULTAN SELİM 1512-1520
OSMANLI SAFEVİ İLİŞKİLERİ VE ÇALDIRAN SAVAŞI
- Şah Kulu İsyanı’nın kökünü kurutmak için Safeviler üzerine sefere çıktı.
Çaldıran Savaşı’nın Nedenleri;
- Safevilerin, Şah Kulu İsyanı’nı desteklemesi
- Şah İsmail’in Yavuz Sultan Selim’in hükümdarlığını kutlamaması
- Şah İsmail’in Karamanoğulları ile işbirliği yapması
- Savaşı Osmanlı kazandı.
- Doğu Anadolu Osmanlı kontrolüne girdi.
- 1515 Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğulları’na son verdi.
- Anadolu’da Türk siyasi birliği kesin olarak sağlandı.
OSMANLI MEMLÜK İLİŞKİLERİ
SEBEPLERİ;
- Osmanlı Devleti’nin Hicaz Bölgesi’ni ele geçirmek istemesi
- Osmanlı’nın halifelik makamını ele geçirme isteği
- Mısır’ın Baharat yolu ticareti açısından önemli olması
- Türk İslam dünyasının lideri olmak istemesi
1516 Mercidabık Savaşı – Suriye
1517 Ridaniye Savaşı – Kahire/Mısır
1517 RİDANİYE SAVAŞI
Yavuz Sultan Selim X Memlükler (Tomanbay)
SONUÇLARI;
- Halifelik, Osmanlı’ya geçti
- Kutsal emanetler Topkapı Sarayı’na taşındı.
- Mısır alındı, Hicaz bölgesi Osmanlı egemenliğine girdi.
- Yavuz Sultan Selim, Hadimu’l-Haremeyni’ Şerefeyn unvanı aldı
- Memlukler yıkıldı.
- Baharat yolu Osmanlı Devleti’nin kontrolüne girdi.
- Hazine ağzına kadar doldu.
- Venedikler, Kıbrıs Memlükler’e ödediği vergiyi Osmanlı Devleti’ne ödemeye başladı.
- Kuzey Afrika’nın fethi kolaylaştı.