Elektrik Akımı - TYT AYT 2023 (YKS 2023) Uzaktan Eğitim

Sınavlara CANLIDERSHANE.NET Uzaktan Eğitim ile hazırlanın kazanın

ELEKTRİK AKIMI
AKIM (i)  : Birim zamanda hareket eden yük miktarına denir.

  • Birimi amper (A) dır.
  • Temel büyüklüktür.
  • Ampermetre ile ölçülür.
  • Skaler bir niceliktir.

DİRENÇ(R) : Akıma karşı gösterilen zorluğa denir.

  • Birimi ohm (Ω) dur.
  • Türetilmiş büyüklüktür.
  • İletkenlik ile ters orantılıdır.
  • Skaler bir niceliktir.

Bir telin direnci;

  • Özdirenç katsayısına (telin cinsine bağlıdır)
  • Telin uzunluğuna
  • Telin kesit alanına
  • Devrede fe  ile gösterilir.

bağlıdır.

 

POTANSİYEL FARK –GERİLİM- (V) : İki nokta arasında birim yükü hareket ettirmek için gerekli olan enerjidir.

  • Birimi volt (V) tur.
  • Türetilmiş büyüklüktür.
  • Voltmetre ile ölçülür.
  • Skaler bir niceliktir.

OHM YASASI

Bir direnç üzerinden geçen akım üzerindeki potansiyel fark ile doğru orantılıdır.

Gerilim – Akım grafiği eğimi direnci verir.

EŞDEĞER DİRENÇ HESAPLAMA

  • SERİ BAĞLAMA

Bir iletken üzerine peş peşe yerleştirilmiş ise bu dirençlere seri bağlı direnç denir.


Devrenin A ve B uçları arasındaki eşdeğer direnç;
          
    REŞDEĞER = R1 + R2 + R3 

 şeklinde hesaplanır.

 

  • PARALEL BAĞLAMA

Devredeki dirençlerin başlangıç noktaları aynı noktaya bitiş noktaları aynı noktaya ulaşıyorsa bu dirençlere paralel bağlı dirençler denir.


Devrenin A ve B uçları arasındaki eşdeğer direnç;

 

 

KOLAY YÖNTEMLER

  • Dirençleri R1 VE R2 olan iki direnç paralel bağlandıysa eşdeğer direnç;
  • Direnç değeri R olan n tane direnç paralel bağlanırsa eşdeğer direnç;

 

DEVREDEKİ DİRENÇLERİN GERİLİMİ VE AKIMI

  • DİRENÇLER PARALEL BAĞLI


 

  • Paralel bağlı kollarda potansiyel fark gerilim aynıdır.

 

ÖRNEK:

 
ÇÖZÜM:

 

  • DİRENÇLER SERİ BAĞLI

 


 

  • Seri bağlı dirençler üzerinden aynı akım geçer.

 

ÜRETEÇLERİN BAĞLANMASI

SERİ BAĞLAMA
r:iç direnç
ε:EMK (elektromotor kuvvet) birimi volttur.

  • Düz bağlı ise;

 

  • Gerilimi artırır.
  • Ters bağlı ise;

 

  • Gerilimi azaltır.
<

 

 

PARALEL BAĞLAMA

r: iç direnç
ε: EMK (elektromotor kuvvet)  birimi volttur.
n: Paralel bağlı üreteç sayısı

 

  • Paralel bağlı üreteçler gerilim artırmaz.
  •  Pil ömrünü uzatır.

ÖRNEK:


4 Ω luk direncin üzerinden geçen akım 4A olduğuna göre devredeki üretecin gerilimi kaç volttur?

ÇÖZÜM:
Dirençler ana kol üzerine seri olarak yerleştirildiğinden hepsinden özdeş akım geçer.
REŞ =15 Ω
V=I.R
V=2.15=30 Volt

 

ÖNEMLİ BİLGİ!

wheatsone köprüsü:

R1. R5 = R4.R2  ise R3 direncinden akım geçmez.