Biyoloji canlıları inceleyen bilim dalıdır.

Bilim, evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir.

Botanik: Bitkiler âlemini inceleyen bilim dalıdır.

Zooloji: Hayvanlar âlemini inceleyen bilim dalıdır.

Sitoloji: Hücreyi inceleyen bilim dalıdır.

Histoloji: Dokuları inceleyen bilim dalıdır.

Moleküler Biyoloji: Canlıların yapısını, moleküler düzeyde inceleyen bilim dalıdır.

Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.

Fizyoloji: Organizmadaki organ ve dokuların görevlerini, işleyişlerini inceleyen bilim dalıdır.

Taksonomi: Canlıları benzerliklerine göre sınıflandıran bilim dalıdır.

Canlıların Ortak Özellikleri

1.     Hücresel Yapı

2.     Beslenme

3.     Solunum

4.     Metabolizma

5.     Üreme

6.     Büyüme

7.     Adaptasyon

8.     Homeostasi

9.     Protein, enzim, ATP, karbonhidrat ve yağ sentezi

10.  Hareket

11.  Organizasyon

Hücresel yapı: Bütün canlıların temel ve işlevsel birimi hücredir. Hücre ikiye ayrılır; Prokaryot ve ökaryottur.

Beslenme: Bütün canlılar yaşamlarını devam ettirmek için besinlere ihtiyaç duyarlar. Beslenme üçe ayrılır; Ototrof, heterotrof ve hem ototrof hem de heterotroflardır.

Ototroflar: Kendi besinini üretebilen canlılara denir. İkiye ayrılır; Fotoototrof ve kemoheterotrofdur. Fotoototroflar, CO2 + H2O (H2S) ışık yardımıyla besin üretir. Kemototroflar, CO2 + NH3 (H2O, Nitrit, H2SO4) ışığa gerek duymadan besin üretmesidir. heterotroflar, kendi besinini üretemeyip dışarıdan hazır alan canlılardır. Hem kendi besinini üretip hem de dışarıdan hazır alanlar hem ototrof hem de heterotrofdur.

Solunum: Temel amacı ATP sentezlemektir. O2'li ve O2'siz olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Metabolizma: Canlı içinde yapım ve yıkımların toplamına metabolizma denir. Sonu sentezle biten bütün reaksiyonlar anabolizmadır. Katabolizma, hidroliz ve solunum olmak üzere ikiye ayrılır.

Bazal metabolizma: Canlının tam dinlenmiş halinde en minimum harcadığı enerji miktarıdır. Kış uykusuna yatmış hayvanlar, çimlenmemiş tohum, yaprak dökmüş ağaçlar ve endospor halindeki bakteri. Bazal metabolizma; Tam dinlenmiş halinde yemek yedikten sonra ölçülür. Uykuda bazal metabolizma ölçülmez.

Üreme: Canlıların neslini devam ettirme faaliyetine denir. Eşeyli ve eşeysiz üreme olmak üzere ikiye ayrılır.

Büyüme: Çok hücreli canlılarda hücre bölünmesiyle, tek hücreli canlılarda ise sitoplazma miktarını artırmasıyla gerçekleşir.

Adaptasyon: Canlıların yaşama veya üreme şansını artırmak için uyum sağlamasıdır.

Homeostasi: İç dengedir.

Protein, enzim, ATP, karbonhidrat ve yağ sentezi: Bütün canlılarda ortak gerçekleşir.

Hareket: Yer değiştirme olayıdır. Aktif ve pasif olmak üzere ikiye ayrılır.

Organizasyon: Organel → Hücre → Doku → Organ → Sistem → Organizma

? ÖRNEK SORU 1.

I. Yapısında inorganik ve organik bileşiklerin bulunması

II. Üreme yeteneğinin bulunması

III. ATP üretimi 

Yukarıda belirtilen özelliklerden hangilerine sahip olması bir varlığın canlı olduğunu ispatlar?

A)Yalnız I              B)I ve II                 C)I ve III D)Yalnız III           E)II ve III

Üreme yeteneği ve ATP üretimi canlılara ait özelliktir. CVP E

? ÖRNEK SORU 2. Aşağıdakilerden hangisi bütün canlılarda görülen bir özellik değildir?

A)Üreme             B)Metabolizma         C) Fermantasyon D)Büyüme            E) Beslenme

Fermantasyon bir solunum olayı olmadığı için bütün canlılarda solunum ortak değildir. CVP C