CANLILIK VE ENERJİ

ATP (Adenozin trifosfat):

• Tüm canlı hücrelerde kullanılan temel enerji kaynağıdır.
• Depolanamaz, başka bir hücreye aktarılamaz.
• Hücre içinde sentezlenip hücre içinde harcanır.
• Hücrede sitoplazma, kloroplast ve mitokondride sentezlenir.
• Yapısında adenin bazı, riboz şeker ve 3 tane fosfat bulunur.
• Adenin bazı ve riboz şeker arasında glikozit bağı, riboz şeker ve fosfat arasında ester bağı bulunurken fosfat molekülleri arasında yüksek enerjili fosfat bağı bulunur.

• ADP’ye bir fosfat grubunun eklenmesi ile ATP’nin sentezlenmesine fosforilasyon denir. Gerçekleşirken enerjiye ihtiyaç duyulduğu için fosforilasyon endergonik bir tepkimedir.
• ATP’den bir fosfat grubunun koparılmasıyla ADP oluşmasına defosforilasyon denir. Gerçekleşirken enerji açığa çıkması sebebiyle ekzergonik tepkimedir.
• Substrat düzeyinde, oksidatif ve fotofosforilasyon olmak üzere 3 çeşit fosforilasyon vardır.

                                                  FOTOSENTEZ

• Klorofil taşıyan canlıların güneş ışığı yardımıyla karbondioksit ve suyu kullanarak organik madde sentezlemesine fotosentez denir.
• Bazı bakteriler ve arkeler, öglena ve algler gibi protistler, bitkiler fotosentez yapan canlılardır.
• Fotosentez yaparak besinini üreten canlılar fotoototroflar olarak adlandırılır.
• Prokaryot hücrelerde sitoplazmada bulunan klorofil pigmenti sayesinde, ökaryot hücrelerde ise kloroplastlarda gerçekleşir.

Fotosentez ve Fotosentezin Gerçekleştiği Yapılar:

Kloroplast:

• Ökaryot hücrelerde fotosentezin gerçekleştiği organeldir.
• Kendine ait DNA, RNA ve ribozomu vardır.
• Çift katlı zara sahiptir.
• İçini dolduran sıvıya stroma denir. Fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonları burada gerçekleşir.
• Kloroplast içinde üçüncü zar sistemi olan tilakoid zar bulunur. Klorofil pigmenti bu zar üstünde bulunur.
• Tilakoid zarın üst üste dizilerek oluşturduğu yapılara granum denir
• Kloroplastlarda, klorofil sayesinde ışık enerjisi kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür.

Bitkilerde, siyanobakterilerde ve alglerde fotosentez:

Işık Enerjisi ve Klorofil:

• Işık bir elekromanyetik enerji biçimidir ve enerji taşıyan tanecikler olan fotonlar halinde yayılır.
• Işık dalgalar halinde yayılır ve ışığın iki ardışık tepe noktası arasındaki mesafeye ışığın dalga boyu denir.
• Işığın dalga boylarına göre ölçeklendirilmesiyle oluşan sıralamaya elektromanyetik spektrum denir.

• 380 nm ile 750 nm dalga boyları arasında yer alan gözümüz tarafından farklı renkler olarak algılanan ışıklara görünür ışık denir.
• Bitkilerde ışığın soğurulmasını sağlayan klorofil ve karotenoidler bulunur.
• Karotenoidler sarı, kırmızı, turuncu gibi renklerdedir ve farklı dalga boyundaki ışıkları soğurup klorofile aktarır.
• Fotosentez hızı ve görünür ışık dalga spektrumu arasın bir ilişki vardır ve bu Theodore Engelmann tarafında yapılan deneyle açıklanmıştır.
• Bu deneyde ipliksi alg kullanmış ve algin farklı kısımlarını farklı dalga boyundaki ışığa maruz bırakmıştır.
• Bu deney sonucunda kırmızı ve mor ışıkta fotosentez hızının en yüksek seviyede olduğu görülmüştür.