Göz küresi ve koruyucu yapılar olarak iki kısımda incelenir.
Koruyucu yapılar; kaşlar, kirpikler, kaslar, göz yaşı bezleridir.
Göz küresi sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabakadan oluşur.
Sert tabaka, gözün hareketini etmesini sağlayan kasların tutunma yeridir. Gözün ön kısmında incelir, saydamlaşır ve korneayı oluşturur. Kornea ışığın ilk kırıldığı yerdir.
Damar tabaka, kan damarlarıyla gözü besleyen tabakadır. Gözün ön kısmında kalınlaşıp irisi oluşturur. İris gözün renkli kısmıdır. İrisin ortasında göz bebeği bulunur. Işık miktarına bağlı olarak göz bebeği büyüyüp küçülür.
İrisin arkasında göz merceği bulunur. Göz merceğini tutan mercek bağları kirpiksi kaslara (düz kas) bağlıdır. Yakındaki cisme bakıldığında, kirpiksi kas kasılır, mercek bağı gevşer ve merceğin kırıcılığı artar. Uzaktaki cisme bakıldığında tam tersi durumlar gerçekleşir. Uzaktaki bir cisme bakıldığında göz merceği yassılaşır, yakındaki cisme bakıldığında yuvarlaklaşır ve görüntü ağ tabakadaki sarı nokta üzerine düşer. Buna göz uyumu denir.
Ağ tabaka; fotoreseptörler ve optik (görme) sinirler bulunur. Fotoreseptörler koni ve çubuk hücreleridir. Çubuk hücreleri siyah beyaz görmeyi, koni hücreleri ise renkli görmeyi sağlar. Çubuk hücrelerinde ışığa duyarlı rodopsin molekülü bulunur ve bu molekülün öncül maddesi A vitaminidir.
A vitamini eksikliğinde rodopsin yeterince sentezlenemeyeceği için gece görüşü kötüleşir ve gece körlüğü hastalığı ortaya çıkar. Ağ tabaka üzerinde sarı benek ve kör nokta bulunur. Sarı benek fotoreseptörlerin yoğun olarak bulunduğu yerdir ve göz merceğini kırdığı ışık sarı benek üzerine düşürülür. Kör noktada reseptörler bulunmaz burası optik sinirlerin gözden çıktığı kısımdır.
Gözlerden çıkan sinirler optik kiyazma denen bölgede çapraz yapar ve sol gözden çıkan sinirler beynin sağındaki görme merkezi, sağ gözden çıkanlar ise beynin solundaki görme merkezine gider.
Görme Sorunları:
Miyop: Göz küresi önden arkaya doğru uzar, göz merceği şişkinleşir ve cismin görüntüsü sarı beneğin önüne düşer, cisim net görülemez. Yakını görebilir fakat uzak net olarak görülemez. Kalın kenarlı mercekle düzeltilir.
Hipermetrop: Göz küresi yukarıdan aşağıya uzar, göz merceği incelir ve cismin görüntüsü sarı beneğin arkasına düşer, cisim net görülmez. Uzağı görebilir fakat yakını net göremez. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Astigmat: Göz merceği veya korneanın yüzeyinde oluşan kavislenmelerden dolayı göze gelen ışınlar farklı açılarda kırılır. Bulanık görme gerçekleşir. Silindirik mercekle düzeltilir.
Presbitlik: Göz merceği esnekliğini kaybeder ve uyum yeteneği bozulur. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Katarakt: Yaşlılığa bağlı olarak göz merceğinin saydamlığını yitirmesiyle oluşur.
Şaşılık: Göz küresini hareket ettiren kaslardan birinin diğerinden uzun veya kısa olmasına bağlı olarak gözlerin uyumsuz hareket etmesidir. Ameliyatla düzeltilir.
Renk körlüğü (Daltonizm): Kalıtsal bir hastalıktır.X kromozomuna bağlı çekinik bir genle aktarılır. Genlerde oluşan bozukluktan dolayı koni hücreleri ya hiç yoktur ya da eksik bulunur. Hiç olmaması tam renk körlüğü, eksik olması kısmi renk körlüğü olarak adlandırılır. Kısmi renk körlüğünün en yaygın görülen şekli kırmızı ve yeşil rengin ayırt edilememesidir.
5.Kulak (İşitme duyusu):
Kulak işitme ve denge organıdır.
Dış, orta ve iç kulak olarak üç kısımdan oluşur.
Dış kulak; kulak kepçesi ve kulak yolundan oluşur. Kulak yolunun sonunda kulak zarı bulunur. Kulak kepçesi ses dalgalarını toplar ve kulak yoluna iletir. Kulak yolunun sonundaki kulak zarı ses dalgaları ile titreşir.
Orta kulak; kulak zarından oval pencereye kadar olan kısımdır. Vücudumuzun en küçük kemikleri olan çekiç, örs, üzengi kemikleri burada bulunur. Östaki borusu orta kulaktan yutağa açılır ve besınç değişikliklerinde kulağın zarar görmesini engeller. Kemikler titreşimi güçlendirerek oval pencereye iletir.
İç kulak; yarım daire kanalları, kesecik, tulumcuk sayesinde denge, salyangoz (kohlea) sayesinde işitme duyusu algılanır. Salyangoz; timpanik, kohlear ve vestibular kanallardan oluşur. Kohlear kanal içinde ses titreşimine duyarlı korti organı bulunur. Korti organında bulunan tüycükler işitme sinirleriyle bağlantılıdır.
Kesecik ve tulumcuk içinde dengeden sorumlu otolit taşları bulunur.
Yarım daire kanalları dönme gibi hareketlerde dengeyi sağlar (Dinamik denge). Kescik ve tulumcuk ise yerçekimine göre vücudun dikey dengesini sağlar (Statik denge).
