12) Yay Ayraç ( )
1. Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanılır. Yay ayraç içinde bulunan ve yargı bildiren anlatımların sonuna uygun noktalama işareti konur.
Örnek: Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. (Nurullah Ataç)
2. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıkla ve göstermek için kullanılır.
Örnek: İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakama yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın... (Reşat Nuri Güntekin)
3. Alıntıların aktarıldığı eseri, yazarı veya künye bilgilerini göstermek için kullanılır.
Örnek: Eşin var, aşiyanın var, baharın var ki beklerdin
Kıyametler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin? (Mehmet Akif Ersoy)
4. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.
Örnek: Çocuk, zeki (!) olduğunu söylüyor.
5. Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.
Örnek: Yunus Emre (1240 ?-1320)
6. Bir yazının maddelerini gösteren sayı ve harflerden sonra yay ayraç konur.
Örnek: I) 1) A) a)
13) Kesme İşareti ( ’ )
1. Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
Örnekler: Kurtuluş Savaşı’nı, Atatürk’üm, Mehmet Emin Yurdakul’dan, Yunus Emre’yi, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se…
2. Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.
Örnekler:Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paşa’ya; Türk Dil Kurumu Başkanı’na …
3. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.
Örnekler: TBMM’nin, TDK’nin, BM’de, ABD’de, TV’ye …
4. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.
Örnekler: 1985’te, 8’inci madde, 2’nci kat; 7,65’lik, 9,65’lik, 657’yle vb.
5. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur.
Örnek: Başvurular 21 Mart’a kadar sürecektir.
6. Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır.
Örnek: Bir ok attım karlı dağın ardına
Düştü m’ola sevdiğimin yurduna (Karacaoğlan)
7. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.
Örnekler: a’dan z’ye kadar, Türkçede -lık’la yapılmış sözler.