Sıvı Çözeltiler - Çözelti Oluşumu - Çözünme Entalpisi - TYT AYT 2023 (YKS 2023) Uzaktan Eğitim

Sınavlara CANLIDERSHANE.NET Uzaktan Eğitim ile hazırlanın kazanın

SIVI ÇÖZELTİLER :

 

ÇÖZELTİ OLUŞUMU :

Çözeltilerin bir çok türü vardır. En yaygını, çözücünün sıvı, çözünenin ise katı ya da sıvı olduğu sıvı çözeltilerdir.

  • Sıvılarda ve katılarda, moleküller, moleküller arası kuvvetlerle bir arada tutulur. Bu kuvvetler aynı zamanda çözeltilerin oluşumunda da temel rol oynar. Maddelerin birbiri içinde çözünüp çözünmeme durumu tanecik yapıları (polar/ apolar) ile tanecikler arası etkileşimlere bağlıdır. Bu etkileşimler London kuvvetleri, dipol—dipol etkileşimi, iyon-dipol etkileşimi ve hidrojen bağıdır.
  • Bir madde (çözünen) başka bir madde (çözücü) içinde çözündüğü zaman, çözünen tanecikleri çözünenin her tarafına dağılır. Çözünen tanecikler, çözücü molekülleri arasına girer. Bir çözünen taneciğinin bir çözücü molekülünün yerine geçme kolaylığı şu üç tür etkileşimin bağıl güçlerine bağlıdır. çözücü-çözücü etkileşimi çözünen-çözünen etkileşimi çözücü-çözünen etkileşimi
  • Polar olmayan kovalent bağlı moleküller arasındaki çekim kuvvetleri yalnızca London kuvvetleridir. London kuvvetleri, çekirdek etrafındaki  elektron bulutunun herhangi bir anda simetrik olmamasından kaynaklanır. Buna anlık dipol denir. CH4, C6H6, I2, CS2, gibi maddeler örnek verilebilir.
  • Molekülleri polar olan kovalent bağlı molekülerde ise dipol—dipol etkileşimleri ya da bu etkileşimlerle birlikte hidrojen bağı vardır. Dipol - dipol etkileşimine sahip olanlara örnek; CHCI3, CH3CI, HCI, H2S verilebilir. Hidrojen bağı etkileşimine sahip olanlara ise CH3OH, C2H5OH, HF, H2O, CH3COOH gibi örnekler verilebilir.
  • Apolar ve polar maddeler genellikle birbiriyle karışmazlar. Apolar olan karbon tetraklorür (CCI4), polar bir madde olan su (H2O) içinde çözünmez. Su molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri, su ve karbon tetraklorür molekülleri arasındaki çekim kuvvetlerinden daha büyüktür. Su molekülleri karbontetraklorür moleküllerini çekmeyi tercih etmez.
  • Apolar yapıya sahip CCI4 apolar C6H6 da rahatlıkla çözünür. Aynı şekilde apolar yapıya sahip I2 apolar CCI4 de rahatlıkla çözünür.
  • Polar moleküllerin su ile karışma isteği çok yüksektir. CH3OH (metanol) su ile her oranda rahatlıkla karışabilir. Metanol polar olmaya çözücülerde çözünmez.
  • Genellikle polar maddeler yalnızca polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde çözünür. Bir başka deyişle benzer benzeri çözer.
  • Polar sıvı çözücüler, çoğu iyonik ve polar kovalent bileşikler için çözücü özelliğine sahiptir.
  • En iyi polar çözücülerden biri sudur.
  • Çözünme sırasında iyonik maddenin iyonları, polar kovalent maddenin ise dipolleri, polar su moleküllerinin dipolleri tarafından elektrostatik olarak çekilir.

 

Şekillerden de anlaşılacağı gibi pozitif iyon veya dipolün pozitif ucu, su molekülünün negatif ucunu çekerken negatif iyon veya dipolün negatif ucu ise su molekülünün pozitif ucu ile çekilir. Böylelikle iyonik ve polar kristalden tanecikler (iyon, molekül) uzaklaşarak çözeltiye aktarılmış olur. Bu iyon-dipol ve dipol—dipol çekimi oldukça güçlüdür.

 

NaCI-H2O : İyon-dipol etkileşimi
CH3OH-H2O : Didol-dipol etkileşimi, hidrojen bağı
CH3OH-C6H6 : Dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi; çözünmez.
CH4-C6H6 : London kuvvetleri