Bakteriler - TYT AYT 2023 (YKS 2023) Uzaktan Eğitim

Sınavlara CANLIDERSHANE.NET Uzaktan Eğitim ile hazırlanın kazanın

BAKTERİLER

  • Prokaryot hücre yapısına sahip olan tek hücreli canlılardır.
  • Bakterilerin çok büyük bir kısmı yararlıdır.
  • PEPTİDOGLİKANdan oluşmuş hücre duvarları vardır.
  • Hücre duvarının altında hücre zarı vardır.
  • Bazı bakterilerde hücre duvarının üzerinde KAPSÜL denilen bir yapı bulunur. Kapsül bakteriyi fagositozdan korur. Kapsüllü bakteriler genellikle patojendir.
  • Bazı bakterilerde hareket etmesini sağlayan hücreden çıkan az sayıda uzun uzantılar bulunur. Bunlara KAMÇI denir. Kamçının yeri ve sayısı sınıflandırmada önemlidir.

 

 

  • Bazı bakterilerde hareket etme ve bir yere tutunmasını sağlayan hücreden çıkan çok sayıda kısa uzantılar bulunur. Bunlara SİL denir.
  • Sitoplazmasında DNA ve RNA bulunur. Genetik maddesi (DNA) sitoplazma içine dağılmış durumdadır. DNAsı halkasaldır. Kromozom yapısı yoktur. Hepsi n kromozomlu canlılardır.
  • Ribozom haricinde organeli bulunmaz.
  • Oksijenli solunum yapma yeteneğinde bulunan bakterilerde hücre zarı sitoplazmaya doğru kıvrımlar oluşturarak kendini mitokondri iç zarına benzetmiştir. Bu yapıya MEZOZOM denir.
  • Fotosentez yapma yeteneğinde olanlarda hücre zarı fotosenteze yardım eder ve KLOROFİL PİGMENTİ taşır.
  • Bazı bakterilerde gerçek DNA dan ayrı olarak halkasal küçük DNA parçaları bulunur. Bunlara PLAZMİT denir. Plazmitler genellikle antibiyotiklere karşı direnç genleri taşırlar. Plazmitler sayesinde çevre şartlarına daha dayanıklı bakteriler oluşur. Plazmitler KONJUGASYONda görev alır.
  • Depo polisakkaritleri GLİKOJENdir.
  • Bazı bakteriler çevre şartları olumsuz hale geldiğinde metabolizma hızını azaltarak korunaklı ve sert bir zar içerisine bürünürler. Bu yapıya ENDOSPOR denir.
  • Endospor halindeki bir bakteri yüzlerce yıl bu halde kalabilir. Yüksek sıcaklık, basınç, tuz ya da asit ve bazik duruma dayanabilir. ENDOSPOR YAPISI ÜREME İLE ALAKALI DEĞİLDİR. 

 

 

 

BAKTERİLERDE EŞEYSİZ ÜREME 

 

İKİYE BÖLÜNME Bakteri bölüneceği zaman DNA dan bir kopya çıkartılır. Böylece bakteri içinde iki tane DNA molekülü olmuş olur. Hücre duvarı içeriye doğru girinti yaparak yavaş yavaş sitoplazmayı bölmeye başlar. Her iki taraftaki girinti ortada birleşince hücre içeriği ikiye bölünmüş olur. Her birinde de genetik olarak birbirinin aynısı olan DNA içeren iki yeni bakteri hücresi oluşmuş olur. Bu olay tam olarak mitoz bölünme olarak nitelendirilemez. Kromozomların olmaması ve evrelerin görülmemesi bu olaya mitoz denilmemesinin sebepleridir. Bakteriler her 20 dakikada bir ikiye bölünürler. Ancak besin sıkıntısı, atık madde çoğalması ve sıcaklık artması gibi sebepler nedeniyle bölünme önce yavaşlar sonra durur.

KONJUGASYON Bakterilerde görülen gen aktarımıdır. Aslında tam olarak üreme değildir çünkü tamamlandığında bakteri sayısı değişmez sadece genetik çeşitlilik artar. Bakteriler bu yolla genellikle antibiyotiğe direnç plazmitleri yollarlar. Ortama daha fazla uyum sağlarlar.

 

BAKTERİLERDE BESLENME OTOTROF BAKTERİ: İnorganik maddelerden kendi besinini üreten bakterilerdir. Besinini üretirken ışık enerjisi kullanan bakterilere FOTOOTOTROF BAKTERİ denir. Bu bakteriler fotosentez yapar ve klorofil taşırlar. Besinini üretirken inorganik maddeleri oksitleyen bakterilere KEMOOTOTROF BAKTERİ denir. Bu bakteriler kemosentez yaparlar. Madde döngüsünde çok büyük öneme sahiptirler. 

HETEROTROF BAKTERİ: Besinini üretemeyip dışarıdan hazır alan bakterilerdir. Organik maddeleri sindirecek enzimlere sahip olmadıklarından besinleri sadece hücre zarından geçebilecek büyüklükteyken (monomer) alabilen bakterilere PARAZİT BAKTERİ denir. Bu bakteriler sindirilmiş besinlerin hazır bulunduğu yerlerde yaşarlar. (sindirim sistemi, kan…) Parazit bakteriler, genellikle patojendir. Organik maddeleri hücrelerinin dışında parçalayıp hücre içine alan bakterilere SAPROFİT (ÇÜRÜKÇÜL, AYRIŞTIRICI) BAKTERİ denir. Saprofit bakterilerin çok güçlü sindirim enzimleri vardır. Madde döngüsünde rol oynarlar.