CUMHURİYET DÖNEMİNDE ŞİİRLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
èŞiirlerde kullanılan dil son derece sadedir.
èŞiirde aruz ölçüsü yerine hece ölçüsü yaygınlaşmıştır.
èHalk şiiri geleneği en önemli kaynak olmuştur.
èŞiirlerde destansı söyleyişler dikkati çeker.
èGurbet, ulus sevgisi, yurdu tanıtma başta olmak üzere her türlü konu ele alınmıştır.
èAnadolu'ya yönelme ülkü durumundadır ancak çoğu şair Anadolu'ya dıştan bakmıştır.
? ÇIKMIŞ SORU 1923'ten 1940'a değin şiir ortamımız sürekli bir devinim içindedir, Bu süre içerisinde şiir yazanlar belirli topluluklar oluşturmuştur. Bu topluluklar arasında — sayabiliriz. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Hececileri B) HaIka Yönelenleri C) Öz Şircileri
D) Garipçileri E) Serbest Şiircileri (2012 LYS)
CEVAP D Soruda 1923-1940 arası dönemde dönemde ortaya çıkan gruplardan bahsedilmiştir. Garipçiler 1940 sonrasında ortaya çıkmıştır.
CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİR ANLAYIŞLARI
1. Öz Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir
èŞiir dili her şeyin üzerindedir.
èŞiirde ahenk söyleyiş tarzı, ritim, kafiye ile sağlanır.
èAmaç iyi ve güzel şiir yazabilmektir. Ancak her konuda şiir yazılabilir.
èŞiir, soylu bir sanat olarak kabul edilir.
èŞairlerin kendilerine özgü bir imge düzenleri vardır
èŞiirler ideolojinin esiri olmamalıdır.
èŞiir emek işidir.
è İnsan aşk, tabiat, ruh, ölüm, masal, rüya, renk" temaları ve "mitolojik unsurlar" yoğun bir şekilde işlenmiştir.
èŞiirde biçime (dize, ölçü, uyak) ve dile önem verilir.
èŞiir dili, her şeyin üzerindedir. Dilde saflaşma görülür.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE ÖZ ŞİİRİN TEMSİLCİLERİ
èAhmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas
? ÇIKMIŞ SORU Sağlam bir şiir zevki ve kültürü olan -—, şiire yönelik görüşlerini yakın dostu Ziya Osman'a yazdığı mektuplarda ve yazılarında dile getirmiş, şiirin kelimelerle güzel şekiller kurma sanatı olduğunu ifade etmiştir. İlk şiirlerinde yalnızlığı, olgunluk döneminde ise ölüm temasını işlemiştir. Şiirlerinde ölüm; yaşama arzusu ve yaşama sevinciyle iç içedir. "Her mihnet kabulüm, yeter ki / Gün eksilmesin penceremden" dizeleri onun hem hayata bakışını hem de yaşama arzusunu en açık biçimde ifade eder. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Cahit Sıtkı Tarancı B) Ahmet Muhip Dıranas C) Necip Fazıl Kısakürek
D) Ahmet Hamdi Tanpınar E) Bedri Rahmi Eyuboğlu (2017 LYS)
CEVAP A Parçada verilen dizeler Cahit Sıtkı Tarancı'ya aittir.
? ÇIKMIŞ SORU 1930'la 1945 arasında öz şiir hareketini sürdüren şairler arasında --- sayabiliriz. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Necip Fazıl Kısakürek'i B) Oktay Rifat Horozcu'yu C) Ahmet Muhip Dıranas'ı
D) Cahit Sıtkı Tarancı'yı E) Ahmet Hamdi Tanpınar'ı (2011 LYS)
CEVAP B Oktay Rifat Horozcu garip akımına bağlı şairlerden biridir.
? ÇIKMIŞ SORU Şiir, öykü, roman, deneme ve edebiyat tarihi alanlarında yapıtlar vermiş, çok yönlü bir yazardır. Daha çok sembolist akıma girebilecek, ahenkli ve orijinal hayallerle yüklü şiirler yazmıştır. Hikâyelerinde insan ruhunun temeli saydığı bilinçaltına ve rüyalara geniş yer vermiştir. Romanlarında bu öğelerle birlikte, tarihsel, toplumsal konuları da ele almıştır. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yakup Kadri Karaosmanoğlu B) Abdülhak Şinasi Hisar C) Ahmet Hamdi Tanpınar
D) Namık Kemal E) Hüseyin Rahmi Gürpınar (1994 ÖYS)
CEVAP C Parçada yer alan ''Ahenkli ve orijinal hayallerle yüklü şiirler yazmıştır. '' ifadesi öz şiir anlayışını yansıtır. Ahmet Hamdi Tanpınar bu anlayışla şiir yazmıştır.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıda verilenlerden hangisi, Necip Fazıl Kısakürek'in şiir anlayışı ile örtüşmemektedir? (2014 LYS)
A) Şiirlerinde korku ve ruhsal burkuntu dikkati çeker.
B) Bireyi ve toplumu sorgulayıcı bir söylemi vardır.
C) Konu seçiminde geleneğe sıkı sıkıya bağlıdır.
D) Şekil bakımından kusursuzluğu aramıştır.
E) Mistik düşüncelere yer vermiştir.
CEVAP C Necip Fazıl Kısakürek, öz şiir anlayışını benimsemiştir. Bu anlayışa göre her konuda şiir yazılabilir. Dolayısıyla Necip Fazıl'ın konu seçiminde geleneğe sıkı sıkıya bağlı olması beklenemez.
YEDİ MEŞALECİLER
èMemleket edebiyatına ve Beş Hececiler'e tepki olarak ortaya çıkmıştır.
èCumhuriyet Dönemi'nde poetikasını açıklayan (Yedi Meşale adlı kitabın ön sözünde) ilk edebi topluluktur.
èEdebiyatımızda, beyanname ile ortaya çıkan ikinci topluluktur. (İlki Fecr-i Ati)
èFransız sembolistleri örnek alan bu sanatçılar, daha çok Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati şairlerinin etkisinde kalmışlardır.
è "Sanat sanat içindir" düşüncesini ve "öz şiir" anlayışını benimsemişlerdir.
èEdebiyattaki ilkelerini, "samimilik, canlılık ve devamlı yenilik" olarak belirlemişlerdir.
èYedi Meşalecilere göre şiir, hiçbir fikir ve ideolojinin hizmetinde kullanılamaz.
èKendi ifadeleriyle, Ayşe Fatma edebiyatına karşı olduklarını beyan etmişlerdir.
èYalın, kolay anlaşılır, düz anlatımlı, milli temalarla dolu şiir anlayışına karşı çıkarlar.
èŞiirlerinde "aşk, sevgi, yaşama sevinci ve çocukluk günlerine özlem" gibi konuları işlemişlerdir.
èYedi Meşalecilerin şiirleri tablo niteliği gösterir.
èYedi Meşaleciler, hedeflerini gerçekleştirememişlerdir.
èZiya Osman Saba, Yedi Meşaleciler arasında söyleyiş bakımından, ötekilerden ayrılarak kendi kişiliğini bulmuş tek şairdir. Diğerleri, edebiyatın farklı alanlarına yönelmişlerdir.
èYedi meşaleciler Sabri Esat Siyavuşgil, Vasfi Mahir Kocatürk, Muammer Lütfi Bahşi, Kenan Hulusi Koray, Cevdet Kudret Solok, Yaşar Nabi Nayır, Ziya Osman Saba'dan oluşur.
? ÇIKMIŞ SORU Cumhuriyet sonrası Türk şiirinin bir beyannameyle ortaya çıkan ilk topluluğu olan ... ortak çıkardıkları şiir kitaplarının başına bir mukaddime koyarak "son zamanların renksiz ve dar Ayşe, Fatma terennümü"nü sürdüremeyeceklerini, şiirin artık konu bakımından değişmesi ve genişlemesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Yedi Meşaleciler B) Beş Hececiler C) Maviciler D) Hisarcılar E) Genç Kalemler
CEVAP A Parçada Yedi Meşaleciler'in sanat görüşü ortaya konmuştur. (LYS 2015)
