FELSEFİ SORU ÖRNEKLERİ:
Sokrates ve Sokratik yöntem (maiotik yöntem):
Sırasıyla:
Soru sorulur,
Karşı taraftan verilen cevaplar için kanıt sunması istenir,
Kanıtları desteklemeyen istisna örnekler sunulur,
Sunulan örneklerin tekrar gözden geçirilmesi istenir,
Sorgulamaya karşı görüş geçersiz kılınana kadar devam edilir,
Karşı tarafın doğru bilgiyi görmesi sağlanır.
? ÖRNEK SORU (ÖSYS):
Bir akşam yürüyüşü sırasında önümde iki araç birbirine çarptı. Sürücüler yaralı ve baygındı. Etrafta benden başka kimse yoktu. İlk yardım ekiplerini arayıp gelmelerini beklerken yaralılara başka nasıl yardım edebileceğimi düşündüm. Yardıma ihtiyaçları vardı ama yardım ederken zarar verebilirdim. Bir eylemin diğerinden daha akıllıca olduğundan emin olmak için asla yeterince bilgiye sahip olamayacağımı düşünerek eylemsiz kaldım.
Bu parça aşağıdaki özgün görüşlerden hangisiyle ilişkilendirilebilir?
A) Pyrrhon’un kuşkuculuğuyla
B) Kant’ın ahlaki emir anlayışıyla
C) John Dewey’nin yararcılığı esas alan görüşüyle
D) Thomas Hobbes’un bencilik görüşüyle
E) Jeremy Bentham’ın hazzı temel alan yararcı anlayışıyla
(2010-YGS)
Çözüm :A
?ÖRNEK SORU (ÖSYS):
Vadinin dibindeki kişi, orada kıvrılıp giden dereyi zirvedeyken baktığı gibi görmez. Dağın tepesindeyken de ne puslu derinlikleri ne de kendi bulunduğu yeri derenin yanında olduğu zamandaki gibi görebilir.
Bu parça aşağıdaki yargılardan hangisine örnek oluşturur?
A) Bilgi kişiden kişiye değişir.
B) Evrensel bilgiden söz edilemez.
C) Bilgi bakış açılarına göre farklılaşır.
D) Doğru bilgi, konusuna uygun olan bilgidir.
E) Sezgilerimiz, kişisel bilgilerin doğu olmayacağını gösterir.
(2010-YGS)
Çözüm:C
?ÖRNEK SORU(ÖSYS):
Bilgiler yalnızca var olma mücadelesinde kullandığımız araçlar olduğundan, doğru olmaları için uymaları gereken nesnel gerçeklik diye bir şey yoktur.
Bu parça “bilgi kuramı” nın hangi temel sorusuna yanıt niteliğindedir?
A) Doğru bilginin ölçütü nedir?
B) Duyu bilgisine güvenilir mi?
C) Akıl her şeyi bilebilir mi?
D) Neyi bilebiliriz?
E) Bilgi doğuştan mıdır?
(2009-ÖSS)
Çözüm :A
?ÖRNEK SORU(ÖSYS):
Bizim varlık düzenimiz nesneleri kendine uydurur, her şeyi kendine göre değiştirir. Aslında dünyanın ne olduğunu bilemez oluruz, çünkü her şey bize duyularımızla bozulmuş, aslından ayrılmış olarak gelir. Pergel, gönye, cetvel bozuk oldu mu onlara göre yapılan bütün yapılar da ister istemez kusurlu, sakat olur. Duyularımız kesin olmadığı için onların ortaya koyduğu hiçbir şey de kesin değildir. Peki ama bu ayrılıklar karşısında doğruluk hükmünü kim verecek?
Bu parçada, “bilgi kuramı” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Bilginin doğruluk değerine
B) Duyu bilgisinin eleştirisine
C) Bilginin göreceli oluşuna
D) Bilginin kaynağına
E) Bilginin uygulanabilirliğine
(2008-ÖSS)
Çözüm :E
?ÖRNEK SORU(ÖSYS):
Descartes, mutlak anlamda kesin olan başlangıç doğrusuna ulaşabilmek için, doğru olduğu açık ve seçik bir biçimde bilinmeyen hiçbir şeyi doğru kabul etmemek gerektiğini düşünür. Kuşku duymayacağı açık ve seçik bilgiden hareket etmek ister. Bu nedenle her şeyden kuşku duymaya, yanlış ya da kuşkulu olması muhtemel olduğunu düşündüğü her şeyi reddetmeye karar verir. Ancak yine de kuşku duyamayacağı tek şey olduğunu söyler. Bu da kuşku duyduğundan kuşku duymamasıdır.
Bu parçaya dayanarak Descartes’le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi ileri sürülebilir?
A) Açık seçik bilgiye ulaşabildiği
B) Kuşkuyu sonuna kadar götürdüğü
C) Akıl bilgisini diğerlerinden üstün gördüğü
D) Doğuştan fikirlerinin var olduğunu kabul ettiği
E) Süjeden bağımsız nesneler dünyasının varlığını kabul ettiği
(2008-ÖSS)
Çözüm :A
?ÖRNEK SORU(ÖSYS):
Kaf Dağı’nın ardında Zümrüdüanka kuşu var mı yok mu? Var dediğimizde de yok dediğimizde de fark etmiyorsa bunu bilmenin benim için önemi yoktur. Bununla birlikte, “Kaf Dağı var, onun ardında da Zümrüdüanka kuşu var.” diyorsam ve bu bilgiler benim işime yarıyorsa bunlar doğrudur.
Bunları söyleyen kişinin görüşü, bilgi kuramıyla ilgili aşağıdaki yaklaşımlardan hangisine uymaktadır?
A) Kuşkuculuk
B) Pragmatizm
C) Empirizm
D) Sezgicilik
E) Fenomenolojizm
(2006-ÖSS)
Çözüm:B
?ÖRNEK SORU(ÖSYS):
Birkaç yıl önceydi, bir duvara doğru yürüyordum. Baktım hırpani biri bana doğru geliyor. “Kim bu kılıksız, tuhaf adam?” dedim kendi kendime. Sonra bir de baktım, duvar meğer aynaymış; kendime bakıyormuşum. O adam birden ince, zarif, üzerinden anlayışlılık akan biri olup çıkıverdi.
Bu parçada anlatılan durum, aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A) Bilgilerimizin dış dünyayı ayna gibi yansıttığına
B) Algıların duruma bağlı değerlendirmeler olduğuna
C) Aklın bilgilerimizin tek kaynağı olduğuna
D) Nesnel bilginin evrensel bilgi olduğuna
E) Var olmanın algılanmakla eşdeğer olduğuna
(2005-ÖSS)
Çözüm:B
