è Olmuş ya da olması düşünülmüş birtakım olayların sahne üzerinde, gerçeğe uygun bir şekilde
oyuncular tarafından gösterilmesine tiyatro denir.
èTiyatro türü, Yunanlıların MÖ 6. yüzyıldaki dinsel törenlerinden doğmuştur.
èTiyatronun; seyirci, oyuncu, sahne, eser, dil, ifade gibi öğeleri vardır.
è Tiyatro eserlerinde oyunun temeli konuşmaya (diyaloğa) dayanır.
èTiyatro eserinin diğer temel özelliği okunmak için değil, oynanmak için yazılmış olmasıdır.
èTiyatro türünü iki grupta ele alabiliriz:
1 MODERN TİYATRO TÜRLERİ
KOMEDİ (KOMEDYA)
èİnsanların ve olayların gülünç yönlerini sunan, hem güldüren, hem eğlendiren ve hem de iğneleyen
tiyatro türüdür.
èDalkavukluk, korkaklık, cimrilik, dalgınlık, ukalalık gibi insanlar için birer kusur olan huy ve alışkanlıklar abartılarak seyirciyi güldürecek tarzda sahneye konulur.
èHalkın diliyle yazılır. Her türlü söze, şakaya yer verilir.
èKonusunu, hayattan ve günlük olaylardan alır.
èKişiler her çeşit insan olabilir. Kişilerin her türlü davranışı sahnede gösterilir.
èBirbirini izleyen diyalog ve koro bölümlerinden oluşur. Beş bölüm ara verilmeksizin oynanır.
èManzum olarak yazılır.
èÜç birlik kuralına uyulur.
èHer zaman ve her yerde rastlanan insan kusurlarını belli tiplerde göstererek ele alan komedilere
"karakter komedisi" belli bir toplumu veya bütün insanlığı ele alarak bozuk ve aksak yanlarını
hicveden komedilere "töre komedisi" edebi hicvin sahneye uygulanmış şekline "yergi komedisi",
şaşırtmaca ve kandırmacaya dayanan, bir derinliği olmayan, sırf güldürmek için yazılan komedilere de
"entrika" denir.
Eşek Arıları (Aristophanes), Gülünç Kibarlar (Moliere) komedi örnekleri arasında gösterilebilir.
TRAJEDİ (TRAGEDYA)
èİzleyicilerde uyandırdığı acıma ve korku duyguları aracılığıyla ruhu tutkulardan temizlemeyi
amaçlayan tiyatrolardır.
èTrajedide olaylar, genellikle tarihten ve efsanelerden (mitolojiden) alınır.
èKişiler, hükümdarlar ve soylulardır. Üstün özellikli kimselerdir.
èEser tümüyle ağırbaşlı, ciddi bir atmosferde geçer.
èErdeme ve ahlaka büyük değer verilir.
èTrajedilerde uygunsuz sayılan, vurma, yaralama, ölme gibi acı veren olaylar, sahnede gösterilmez.
Bu tür olaylar ve sözler, sahne arkasından duyurulur.
èKusursuz bir üslubu vardır. Kaba sözlere yer verilmez.
èÜç birlik kuralına (yer, zaman, olay) uyulur.
èOyunda korolara yer verilir. Diyalog ve koro bölümlerinden oluşur.
èNazım halinde (manzum) yazılması ve değişmez ve katı kurallara bağlı olması sebebiyle diğer
tiyatro çeşitlerinden kolayca ayrılır.
èİlk örnekleri M.Ö. 6. yüzyılda eski Yunan'da görülmüştür.
è Andromakhe (Euripides),Zincire Vurulmuş Prometheus (Aiskhylos) , Kral Oidipus(Sophokles)
trajedi örnekleri arasında gösterilebilir.
èCorneille ve Racine gibi yazarlar da bu türde eserler vermiştir.
DRAM
èHayatı olduğu gibi acıklı ve gülünç yönleriyle sahnede göstermek için yazılan tiyatro eseridir.
èTrajedi ile komedi arasında bir tiyatro türüdür. Trajik ve komik ögeler kaynaşmıştır.
èSürekli olarak aristokrat zümrenin yaşayışının veya sadece hayatın gülünç taraflarının sahneye
konması yeterli bulunmayarak, hayatı birçok tarafıyla temsil etme arzusundan doğmuştur.
èModern tiyatroya geçişi sağlamıştır.
èKonularını günlük olaylardan ya da tarihten alabilir.
èKahramanları her sınıftan (halk - soylu ayrımı gözetmeksizin) seçilebilir.
èÜç birlik kuralına uyma zorunluluğu yoktur.
èHer çeşit olay ve konuşmaya sahnede yer verilebilir.
èPerde sayısı yazarın isteğine bağlıdır.
èManzum ve düzyazı olarak yazılabilir.
è Shakespeare , Goethe Schilller , Victor Hugo bu türde eserler vermiştir.
MELODRAM
èHeyecan verici, acıklı ve duygusal olaylara dayanan müzikli drama melodram denir. èDiğer özellikleri dram türüyle aynıdır