Endokrin Sistem
Vücuttaki faaliyetleri kontrol eder.
Bireye özgü değildir.
Etkili olabilmesi için kanda belirli miktarda bulunmalıdır.
Bazı hormonlar tüm vücudu etki ederken bazıları belirli organa etki ederler.
Hormonlarının korunmasında etkilidir.
Endokrin Bezler
Hipofiz Bezi:
Ön lop hormonları, STH, TSH, ACTH, LTH, LH,FSH, LH, MSH dir. Arka lop hormonları ADH ve oksitosindir. STH vücutta kemik ve kas dokusunun büyümesini sağlar.
TSH, tiroit besini uyaran hormondur. ACTH, böbrek ütü bezinin kabuk kısmını uyarır. LTH, süt bezlerini uyarır ve annelik iç güdüsünü oluşturur.
FSH, dişilerde menstrual döngüde folikülü geliştirirken, erkeklerde sperm üretimini sağlar. LH, kadınlarda olgunlaşan yumurtanın kanalına atılmasını sağlar. MSH derideki melonosit hücrelerini uyararak deriye renk verir.
ADH, kan basıncını düzenler, suyun geri emilimini sağlar. Oksitosin, rahim kaslarının kasılmasını sağlayarak doğumu kolaylaştırır. Süt salgısının boşaltımını sağlar.
Trioid bezinden tiroksin ve kalsitonin salgılanır.
Tiroksinin aşırı salgılanması iç guatr hastalığını oluşturur.
Gelişmekte olan çocukta az salgınlanırsa kretenizm denilen zekâ geriliği görülür.
Ergin insanda yetersiz salgılanırsa miksodem hastalığına neden olur.
Kalsitonin, kandaki kalsiyum seviyesini ayarlar.
Paratiroid Bezi; Parat hormonu salgılar. Bu hormon kemiklerdeki kalsiyumun kana geçmesini sağlar.
Böbrek Üstü Bezleri; Kabuk bölgesi hormonları kortizol ve aldosterondur.
Kortizol, uzun süreli açlıkta yağları ve proteinleri yıkarak glikoz üretimini sağlar.
Aldosteron kandaki su ve mineral oranını dengeler. Öz bölgesi hormonları adrenalin ve nöradrenalindir.
Adrenalin korku ve heyecan durumunda salgısı artar.
Nöradrenalin kalp atışını artırır ve nörotransmitter hormonlarındandır.
Pankreas, hormon ve enzim salgılar. β hücrelerinden insülin salgılanır.
Hücreleri kan kandan glikoz alması için uyarır. α hücrelerinden glukagon salgılanır.
Glikojeni yıkıp kanda glikoz oranını artırır.
Eşeysel bezler, östrojen, progesteron ve testosterondur.
Östrojen uterusun hamileliğe hazırlanmasını sağlar.Testosteron, sperm oluşumunu sağlar.
Timus bezi; FSH ve LH horonlarının salgısını engeller. Epifiz bezi, melatonin hormonunu salgılar.
? ÖRNEK SORU 1. Aşağıda verilen hormon çiftlerinden hangisi birbirine zıt (antogonist) etki gösterir?
A) Tiroksin - Kortizol B) Adrenalin - Noradrenalin C) Kalsitonin – Parathormon
D) Büyüme hormonu – Progesteron E) ADH – Östrojen
Kalsitonin ve parat hormon antagonist çalışır. CVP C
? ÖRNEK SORU 2. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde hormonlar ile ilgili verilen ifade yanlıştır?
A) Hedef organlara kan yoluyla taşınır.
B) Büyüme ve gelişmede rol oynar.
C) Homeostasiyi korur.
D) Metabolizmayı düzenler.
E) Bütün hepsi anne karnında üretilmeye başlar. Örneğin oksitosin doğumdan birkaç gün önce üretilir. CVP E
