1.Varlığı varolup olmadığı sorunu

2.Varlık varsa bunun ne olduğu sorunu

Varlığın Var Olmadığı Sorunu

A) Nihilizim(Hiççilik): Varlığın olmadığını savunan görüşlerin genel adıdır. Nihilizme göre gerçekte bir varlık yoktur.Temsilcileri Gorgias ve Nietzschedir. Taoizmi de bir çeşit nihilist yaklaşım olarak görmek mümkündür. Çin'de Lao-Tse'nin kurduğu Taoculuk gerçekliğin tüm çeşitliliğine karşınaldatıcı dünyanın varlıktan yoksun olduğunu savunur.

B) Realizm (Gerçekçilik): Varlığın gerçekten var olduğunu ileri süren,insandan bağımsız ve nesnel olarak bir dış dünyanın var olduğunu savunan görüş.

Kavram realizmi: Kavramların insan zihninden bağımsız gerçek varlıklar olduğunu öne süren yaklaşımdır.Güzel insan,güzel çiçek,güzel kuş geçici varlıklar iken güzellik kalıcı gerçekliktir. Güzellik; soyut, genel ve değişmez bir varlıktır. Asıl var olan şu  yada bu insan değil insan kavramıdır. Ortaçağ boyunca süren "tümel varlıklar mı,yoksa tekil varlıklar mı gerçek varolandır? Tartışması kavram realizmini İkiye ayırmıştır:

a.Nominalizm: Bu görüşü savunanfilozoflar kavramların sadece nesnelerin adları olduğunu,asıl gerçek varlıkların ise tekil kavramlar "şu insan","bu ağaç","o ev" vb. Olduğunu savunurlar.

b.Konseptualizm: Tümel kavramların varolduğunu ama kendi başlarına bir anlam taşımadıklarını,ancak bir tekille birleşmeleri halinde gerçek varlığın ortaya çıktığını öne sürerler.

Varlığın Ne Olduğu Problemi:

1) Varlığı Oluş Olarak Kabul Edenler: Bu görüşü savunanlar,evrenin sürekli bir değişme ve gelişme içinde olduğunu savunurlar.Herakleitos,Whitehead bu görüşün başlıca temsilcileridir. Herakleitos'a göre evrenin ilk unsuru ateştir her şey ondan çıkmış ve her şey ona dönecektir.Evrende her şey sürekliolarak oluş halindedir. Whitehead'a göre de evren,sürekli,sonsuz bir oluş halinde,canlı ve dinamik bir varlığa sahiptir.

2) Varlığı İdea Olarak Kabul Edenler: Varlığın idea(Düşünce)den oluştuğunu savunan, var olan her şeyi düşünceye bağlayan,insan düşüncesinden bağımsız bir nesneler dünyasının ya da bir gerçekilğin varlığını inkar eden yaklaşımdır.Bu yaklaşımın başlıca temsilcileri:Platon,Aristo,Farabi ve hegeldir.

Platon ve idealar kuramı. Platon'a göre biri duyular evreni diğeri idealar evreni olamk üzere iki evren vardır. Duyular evreni, insanın içinde yaşadığı ve sürekli değişme içinde olan, varlığın oluşunun sergilendiği dünyadır. İdealar evreni ise, duyular evrenindeki her nesnenin tek bir örneğinin bulunduğu, değişmeyen, oluş içinde olmayan ve ancak akılla kavranabilen evrendir. İdealar, Tanrının zihninde var olan varlıklar da değildir. Çünkü platon'a göre gerçekten var olan varlıklardır.

3) Varlığı Madde Olarak Kabul Edenler: Her şeyi maddeye bağlayan,maddenin düşünceden bağımısız olarak var olduğunu,düşüncenin de maddenin bir sonucu olduğunu savunan felsefi tavra materyalizm denir. İlk çağda thales varlığın özünün su olduğunu ileri sürerken,Demokritos "varlığın ana maddesi atomdur,düşünce ruhsal olaylar da atomların boşluktaki hareketlerinden ibarettir"der. Maddeciliğin klasik temsilcilerinin görüşlerine göre var olan her şey bize başka türlü görünsede gerçekte maddedir veya maddi bişeydir.Madde mekanda yer işgal eden,elle tutulabilir,somut,fiziksel,niceliksel olarak ölçülebilir,deneysel olarak gözlemlenebilir bir şeydir. Temsilciler: Demokritos, T.Hobbes, La Metrie, K.Marx'tır.

Evrende Amaçlılık:
Varlığın var olmasının nedeniyle ilgili görüşler,varlık felsefesinde yeni bir tartışma başlığı oluşturur.Evrende amaçlılık tartışmaları, bir yanda varlıkların oluşumunu bir yandan da varlıkların birbirini nasıl etkilediğini içerir.Evrenin amaçlılığı,evrenin tümünü bağlayıcı bir etki veya tek tek varlıkların hareketlerinin temeli olarak da (oluş-değişim )ele alınabilr.
Evrende amaçlılığın olup olmadığı tartışmaları iki alt başlıkta toplanır:
1-Teolojik (inançsal) açıklamalar
2-Kozmolojik (evren bilim) açıklamalar.
Evrende amaçlılık konusundaki teolojik tartışmaların merkezini Tanrı’nın yaratımı veya tasarımıyla ilgili görüşler oluşturur.
Evrende amaçlılık tartışmalarındaki ikinci kısım;kozmolojik,spiritüalist(ruhçu) ve hümanist açıklamalar başlığı altında tolanabilir.Var olanın canı ve ruhu dolayısıyla brlli bir irade ve akılsal yapısı olduğu fikri vardır.
Bu fikirlerin karşıtı ise mekanizm fikridir.
Aristoteles,varlıkların değişim göstermesinin zorunlu olarak özlerini değiştirmediğini belirtir.Varlıklar dört nedenin etkisiyle oluşur.Bunlar:
1-Maddi neden
2-Formel neden
3-Fail neden
4-Ereksel neden

? ÖRNEK SORU (ÖSYS): Varolan her şey maddedir. Duyum ve düşünce insan organizmasının bir hareketidir. Evrende hiçbir rastlantı yoktur.Herşey mekanik bir nedensellik sonucunda ortaya çıkar. 

Bu görüşler aşağıdaki felsefe akımlarından hangisine aittir?

A) Pozitivizm                      B) İdealizm                          C) Materyalizm

D) Emprizm                         E) Rasyonalizm

Çözüm: Duyum ve düşünme gibi ruhsal olaylar organizmanın hareketi olarak değerlendirildiğine göre varlık maddedir.Yanıt: C

KARL MARX (1818-1883). Marx'a göre ekonomi,toplumsal yaşamın temel belirleyicisidir ve üretim araçları, üretüm biçim, üretim araçlarına sahip olma durumu ve bunların meydana getirdiği sınıflaşma durumudur. O bunlara alt yapı der. Bu alt yapı, hukuk alanındaki görüşler, felsefi sisitemler, ahlak teorileri ve siyasal ideallari kapsayan üst yapıyı belirler. Maddi yaşamdaki üretim biçimi politik,tinsel ve toplumsal oluşumların genel karakterini belirler. İnsanların bilinci,yaşam biçimlerini belirlemez,aksine yaşam biçimleri,bilinçlerini belirler. Marx'a göre insan,mükemmelliğe erişmiş,maddi nitelikli bir varlıktır.Madde atomdan moleküle, molekülden canlı hücreye, bitkiye, insana doğru bir gelişme gösterir. Evren olmuş-bitmiş bir şey değil,diyalektik biçimde ilerleyen bir süreçtir. Doğada hiçbir şey şu andaki gibi değildir. Her şey sürekli bir değişme içindedir. Bu nedenle maddenin bir geçmişi, şimdisi ve geleceği vardır.

4)Varlığı Hem Düşünce Hem Madde Olarak Kabul Edenler

Varlığın düşünce ve madde gibi iki cevherden meydana geldiğini savunan anlayışa düalist (ikici) anlayış denir. Düalizm, varlıkta daima iki prensibin varlığını kabul eder. Başlıca temsilcisi R.Descartes'tir. Descartes varlığı maddi cevher ve ruh cevheri dediği bir birine indirgenemez iki cevherle açıklamaktadır. Maddi cevherin özü yer kaplamaktır. Ruhun özü ise düşünmektir. Bundan hareketle Descartes, yer kaplayan cevher düşünemezi düşünen cevher ise yer kaplayamaz demektedir ve varlığı temelde iki özle açıkladığı için düalist bir anlayış sergilemektedir.

5) Varlığı Fenomen Olarak Kabul Eden Yaklaşım. Varlığı fenomene(görünüş,olay)bağlayan,fenomenin ise ancak nesne de değil özne de kavranabileceğini savunan felsefi tavırdır. Mutlak varlık, bilincin (özne-suje) görünün nesnelerde kavradığı öz'dür. Temsilcisi Edmund Husserl'e göre, insan zihninin fenomeni kavrayabilmesi için öncelikle bazı durum ve bilgilerden ayıklanarak saflaştırılmasını böylece fenomeni kavrayabilme yeteneğine ulaşabileceğini savunur. Dolayısıyla Husserl nesneden çok özne üzerinde yoğunlaşmaktır.