Bitkilerde Taşıma Sistemi

Su ve Mineral Taşınması: Kılcallık, kök basıncı ve terleme-kohezyon etkisi ile taşınır. Kılcallık su moleküllerinin boruları içinde yükselmesidir.

Kök Basıncı

Kök emici tüy hücrelerinde bulunan organik ve inorganik maddeler osmotik basıncın yüksek olmasını sağlar ve sürekli alır. Alttan yukarı doğru itme kuvveti oluşur. Buna kök basıncı denir.

Terleme ve Kohezyon Etkisi

Kohezyon kuvveti su moleküllerinin birbirini çekmesidir. Adezyon kuvveti odun borularının suyu tutma kuvvetidir. Terleme sonucu yapraklarda su kaybedilir ve yapraklarda osmotik basıncın artmasına neden olur. Böylece yaprak hürelerine suyun ilgisi artar. Suyun taşınmasında en etkili olma sırası terleme-kohezyon kuvveti, kök basıncı ve kılcallık.

Stomaların Yapısı ve Çalışma Mekanizması

• Dal, gövde ve yapraklarda bulunabilir.
• Kloroplasta sahiptir.
• Terlemeyle su kaybı olur.
• Gündüz açık gece kapalıdır.
• Stoma açıklığı ve onu kuşatan bekçi hücrelerinden oluşur.
• Gaz alışverişini sağlar.

Stomaların Açılıp Kapanma Mekanizması

• Stoma hücresinin fotosentez yapmasıyla glikoz derişimi artar.
• Komşu epidermis hücrelerinden stomalara potasyum geçmesiyle stoma yoğunluğu arttığı için komşu hücrelerden su geçişi başlar ve stomalar açılır.
• Hücrenin yoğunluğu azalınca stoma komşu hücrelere su verip stomalar kapanır.

Bitkilerde Fotosentez Ürünlerinin Taşınması. Basınç Akış Teorisi:

• Mezofil hücrelerinde fotosentez sonucu üretilen şekerler soymuk boruya geçer.
• Soymuk boruda osmotik basınç artar.
• Osmozla soymuk borularına su çekmeye başlar.
• Böylece şekerler havuz hücrelerine taşınır.
• Su odun borularına döner.
• Glikoz hücrelerde nişasta ve sakkaroza dönüşür.

? ÖRNEK SORU 1. Aşağıdakilerden hangisi ksilemde taşınır?

A)Glikoz     B)Amino asit          C)Yağ asidi         D)Su       E) Glikojen

Su ksilemde taşınır. Diğerleri floemde taşınır. CVP D

? ÖRNEK SORU 2. Stomalar ile ilgili;

I. açılıp-kapanma özelliği göstermeleri,

II. gaz alış-verişi yapmaları

III. mineral ve tuz boşaltımı yapmaları Verilenlerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I.           B) Yalnız II.          C) I ve II.               D) II ve III.            E) I, II ve III

Mineral ve tuz boşaltımI yapmazlar. CVP C