Çiçeğin Yapısı ve Kısımları

• Çiçek dört kısımdan oluşur.
• Çanak, taç, yaprak, erkek ve dişi organdır.
• Çanak yaprak, çiçeğin diş kısmında bulunarak tomurcuğu korur.
• Taç yaprak, renk ve kokusuyla tozlanmaya yardımcı olur.
• Çiçek sapı, çiçeği dala ve gövdeye bağlayan kısımdır.

Çiçek Tablası

• Çiçeği bitkiye bağlar.
• Erkek organ, polen üretiminden sorumludur.
• Başçık ve sapçık olmak üzere iki kısımdan oluşur.
• Başçıkta polen üretimi gerçekleşir.
• Sapçık basçıkla çiçek tablasına bağlanır.

Dişi Organ;

• Tepecik, dişicik borusu ve ovaryumdan oluşur.
• Ovaryum tohum taslakları bulunur.
• Dişicik borusu yumurtalığın tepeciğe uzanan kısmını oluşturur.
• Tepecik ise polenlerin tutunduğu yerdir.
• Bir bitkide çanak yaprak, taç yaprak dişi organ ve erkek organ bulunursa tam çiçek, eğer bu yapılardan bazılarını bulundurmazsa eksik çiçek denir.

Erkek Organda Polen Oluşumu. Başçık kısmında polen keselerinde mikrospor ana hücresi (2n) bulunur. Bunlar mayoz bölünme geçirerek mikrosporları oluşturur. Mikrosporlar endomitoz geçirerek iki çekirdeğe vejetatif diğerine generatif çekirden denir.

Dişi Organda Yumurta Oluşumu:Tohum taslağında bulunan megaspor ana hücresi (2n) mayoz bölünme geçirerek megaspor hücresini oluşturur. Oluşan megasporlardan 3 tanesi erir. Kalan üç kez mitoz geçirerek n kromozomlu sekiz adet çekirdek oluşturur.

Tohum Taslağı. Tohum taslağının 8 çekirdekten oluşan yapıya embriyo kesesi denir. Embriyo kesesinde üç tane antipot çekirdek,iki sinerjik ortasında yumurta hücresini oluşturur. İki tanesi merkezde bulunan polar çekirdeklerdir. Polar çekirdek ve yumurta ilerde döllenmeye katılır.

Tozlaşma. Olgun polenin dişi organ tepeciğe böcek, rüzgar gibi etkenlerle taşınmasına denir. Açık tohumlu bitkilerde rüzgarla tozlaşma görülür.  Polenler hafif, yüzeyleri düz, çok sayıdadır. Kapalı tohumlu bitkilerde ise tozlaşma hayvanlarla sağlanır. Polenleri güzel kokulu, yapışkan ve pürüzlüdür.

Döllenme.Tozlaşma ile polen tanesi dişicik tepesine gelir. Polen, polen tüpünü oluşturarak embriyo kesesine doğru hortum şeklinde büyür. Generatif çekirdek mitoz bölünme ile sperm hücresini (n) oluşturur. Polen tüpü tohum taslağının mikropil açıklığına ulaştığında erir ve sperm hücresi embriyo kesesine girer. Embriyo kesesinde çift döllenme görülür. Birincil döllenme sperm yumurtayı döller. Zigot (2n) oluşur.  İkinci döllenme ise ikinci sperm iki polar çekirdekle (n + n) birleşerek endosperm çekirdeğini (3n) oluşturur.

Tohum Oluşumu. Çift döllenme tamamlandıktan sonra tohum taslağı, yumurtalık tohumu kuşatan meyveye dönüşür. Tohum kısımları dıştan içe tohum kabuğu, endosperm ve embriyodan oluşur.

Tohum Kabuğu. Embriyoyu korur.2n yapıdadır. Endosperm, embriyoyu besler.

Tohumun Yayılmasını Sağlayan Adaptasyonlar; Bazı bitkilerin dikenli meyve kabukları bulundurması, bazı bitkilerde meyve çeperi kuruyup aniden açılarak tohumlarını dışarı fışkırtır. Bazı meyveler suyla taşınarak başka alanlara yayılır.Bazı tohumlar meyve kabuğunun dökülmesiyle çevreye yayılır. Bazı bitkilerde tohumları uçarak çevreye yayılır.

Tohumda Dormansi: Tohumun uygun olmayan şartlarda, metabolizmasını minimum seviyede devam ettirmesidir. Dormansi süresi tohum kabuğunun kalınlığına, tohumdaki su miktarına ve endospermdeki besin miktarına bağlıdır.

Meyve Oluşumu. Döllenmeden sonra yumurtalık zarı farklılaşarak meyve oluşur. Tohum taslağı tohuma dönüşür. Meyvenin görevi, tohumu korumak ve yayılmasına yardım etmektir.

Çimlenme. Bir embriyonun uygun koşullarda tohum kabuğunu çatlatarak dışarı çıkıp büyümesine çimlenme denir. Yaprak çıkana kadar çimlenme görülür.  Bu evrede fotosentez görülmez. Çimlenmeden önce bitki oksijensiz solunum yapar. Çimlenme için gerekli faktörler; oksijen, su miktarı, uygun sıcaklıktır.

Çimlenme Sırasında Gerçekleşen Olaylar; Tohum osmozla su alarak hacmi artar.Tohum kabuğu çatlar.Embriyo mitoz bölünme geçirir. Mitoz geçiren hücreler farklılaşarak embriyonik kök ve gövde oluşur. Embriyonik kökten kök, embriyonik gövdeden gövde oluşur.

Çimlenmeye Etki Eden Çevresel Faktörler

Su Su alan kabuk çatlar, serbest kalan embriyoda enzimatik reaksiyonlar için gereklidir.

Oksijen Gerekli enerji solunumla karşılanır.

Sıcaklık Enzimler uygun sıcaklıkta çalışır.

? ÖRNEK SORU 1.İnterfaz sürecinde bulunan bir hücre için,

I. Kromozom sayısı iki katına çıkar. II. Hacim ve yüzeysel olarak büyüme gözlenir. III. Protein sentezi ve ATP tüketim hızı yüksektir. verilenlerden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I             B) Yalnız II            D) I ve II                D) II ve III             E) I, II ve III

Kromozom sayısı anafaz evresinde iki katına çıkar. CVP A

? ÖRNEK SORU 2. Farklı canlıların üremesi ile ilgili;

I. erkek arılarda sperm oluşması, II. fasülye tohumunun çimlenmesi, III. dişi farede yumurta oluşumu olaylarından hangilerinde krossing over meydana gelmez?

A) Yalnız I             B) Yalnız II             C) Yalnız III             D) I ve II             E) I ve III

Erkek arılar spermini mitozla oluşturur.Fasülye çimlenmesi mitozla gerçekleşir. CVP D