Tekrir - Cinas - Seci - İştikak - Akis * - TYT AYT 2023 (YKS 2023) Uzaktan Eğitim

Sınavlara CANLIDERSHANE.NET Uzaktan Eğitim ile hazırlanın kazanın

21) Tekrir (Yineleme)

Sözün etkisini güçlendirmek amacıyla, anlamın yoğunlaştığı sözcük ya da sözcük öbeğini art arda yinelemektedir.


Örnek:

Beni bende demen, ben değilim,

Bir ben vardır, bende benden öte.

 

22) Rücu (Geriye Dönüş)

Bir düşünceyi daha güçlü anlatmak için, söylenen sözden döner gibi davranmaya rücu denir.


Örnek:

Ol mihr ü mâh-rûyum bir serv-kâmet ancak

Yok yok ne serv-kâmet ol kad kıyamet ancak

Şair ilk mısrada sevgilisinin boyunu önce “serv”e benzetmiş; ikinci mısrada “yok yok” sözüyle bu düşüncesinden tamamen dönerek onun boyunu “kıyâmet” ile nitelemiştir.

 

23) İrsal-ı Mesel

Söylenen bir düşünceyi inandırıcı kılmak ve pekiştirmek amacıyla söze bir atasözü ya da özdeyiş katmaya irsal-i mesel denir.

Örnek:

Balık baştan kokar bunu bilmemek

Seyrânî gâfilin ahmaklığından.

 

24) Cinas (Sesteşlik)

Yazılışları aynı, anlamları farklı sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır.


Örnek:

Niçin kondun a bülbül kapımdaki asmaya

Ben yârimden ayrılmam götürseler asmaya.

Dizelerinde ‘’asma’’ sözcüğü hem eylem hem bitki türü olarak kullanılmıştır.


25) Seci (İç Uyak)

Düzyazıda, cümle içinde yapılan uyağa denir.


Örnek: İlâhi, kabul senden, ret senden; şifa senden, dert senden. İlâhi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle.


26) İştikak (Türetme)

Aynı kökten türeyen sözcükleri bir arada kullanmaya iştikak denir.

Örnek:

Karşısında nice erbâb-ı denaât titrer

Hâkim-i mahkeme-i hükm-i cezâdır kalemim.

 

27) Akis (Yansıma)

Bir mısra içinde anlamlı bir ifadenin ters çevrilip, yine anlamlı bir ifadeye dönüştürülerek yerleştirilmesiyle yapılan sanattır.


Örnek:

Didem ruhunu gözler, gözler ruhunu didem,

Kıblem olalı kaşın, kaşın olalı kıblem.

 

28) Lebdeğmez

Dudak sessizlerini ( b, f, m, p, v) kullanmadan şiir yazma sanatıdır


Örnek:

Nice yıldır dil gireli zarına canan senin

Cana tek can asılıdır darına canan senin

Âşıkın daldan atarak yardaki aşnasın sen

Hayalet nice dayanak narına canan senin (Âşık Zülal)